شناخت عوامل موثر انگیزه ها و موانع مشارکت در اوقات فراغت ورزشی افراد به برنامه ریزان کمک خواهد کرد تا با اتخاذ تدابیر مناسب به رفع موانع و تقویت انگیزه های ورزشی بپردازند. هدف پژوهش حاضر بررسی انگیزه ها و موانع موثر در گذران اوقات فراغت ورزشی سالمندان شهر بجنورد است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نوع همبستگی است که به صورت میدانی انجام شده است. جامعه آماری شامل همه مردان و زنان شهر بجنورد بود که در نهایت، 200 نفر به عنوان نمونه در این پژوهش شرکت کرده و به پرسشنامه انگیزه ها و موانع موثر در گذران اوقات فراغت ورزشی سالمندان پاسخ دادند. پرسشنامه موانع شامل 51 گویه و انگیزه 30 گویه در مقیاس پنج ارزشی لیکرت بود که روایی صوری و محتوایی آن ها مورد تأیید متخصصان قرار گرفته و پایایی آن ها نیز در یک مطالعه راهنما و به روش آلفای کرونباخ تایید شد که برای انگیزه ها 95% و برای موانع 86% به دست آمد. از روش تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش متعامد برای شناسایی و دسته بندی عامل ها و از آزمون فریدمن برای اولویت بندی استفاده شد. مقایسه انگیزه های موثر شرکت در فعالیت های بدنی اوقات فراغت سالمندان بجنورد نشان داد که بین میانگین عوامل تفاوت معنی داری وجود (05/0≥ p)داشت، بر این اساس، به ترتیب عامل های انگیزه های بهداشتی، انگیزه های روانی و جسمانی، انگیزه های شادی و لذت، انگیزه های پیشرفت و موفقیت و انگیزه های ارتباطی و اجتماعی در اولویت اول تا پنجم قرار گرفتند. همچنین مقایسه موانع شرکت در فعالیت های بدنی اوقات فراغت سالمندان بجنورد نشان داد که بین میانگین عوامل تفاوت معنی داری وجود(05/0≥ p) داشت، بر این اساس، به ترتیب عامل های موانع ساختاری و مدیریتی، موانع محیطی، موانع فرهنگی و اجتماعی، موانع فردی، موانع روان شناختی، محدودیت زمانی در اولویت اول تا ششم قرار گرفتند. به طور خلاصه توجه به موانع و انگیزه های شناسایی شده در این پژوهش و سعی در توسعه راهکارها جهت از میان برداشتن آن ها، می تواند زمینه مشارکت هرچه بیشتر سالمندان بجنوردی در اوقات فراغت ورزشی را فراهم نماید. به علاوه، در این پژوهش بر اساس موانع و انگیزه های شناسایی شده پیشنهادهایی برای رفع برخی موانع و تقویت انگیزه ها و الگوی تقسیم کار نهادی و بین سازمانی در توسعه اوقات فراغت ورزشی سالمندان بجنورد ارائه شده است.
