فرزام فرزان

مقدمه: شرط بندی جزئی از واقعیت های نامطلوب صنعت فوتبال است که با اهداف و روح ورزش که رقابت سالم و احترام به قوانین و مقررات است همخوانی ندارد (لودویکسن، 2019). استراتژی های پیشرفته شرط بندی با برگزاری مسابقات لیگ فوتبال در هر هفته، پتانسیل عظیمی برای سودآوری فراهم می کند (کنول و استوبینگر، 2020). اما علیرغم سودآوری اقتصادی برای برخی افراد و شرکت های پیروز در شرط بندی، در بسیاری از کشورها مانند ایران غیرمجاز است، چرا که به اعتقاد محققان شرط بندی می تواند صلح و امنیت کشورها را به مخاطره بیندازد و طیف وسیعی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی و روانی را ایجاد کند (اونیکوو، 2020). از این رو جهت کنترل و پیشگیری شرط بندی در فوتبال، لازم است عوامل مؤثر بر شرط بندی مورد شناسایی و اولویت بندی قرار گیرد. روش شناسی: پژوهش حاضر از نوع آمیخته بود. در بخش کیفی برای انجام مصاحبه های عمیق، از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. داده ها بر اساس رویکرد تحلیل محتوای کیفی پس از مصاحبه با 12 متخصص کدگذاری شد. در بخش کمی، 10 نفر از مشارکت کنندگان در شرط بندی بر اساس نمونه گیری قضاوتی انتخاب شدند. داده های بخش کمّی با روش تحلیل سلسله مراتبی رتبه بندی شد. یافته ها: نتایج در بخش کیفی نشان داد که 12 عامل بر شرط بندی در فوتبال حرفه ای ایران مؤثر است. نتایج رتبه بندی نیز نشان داد که عوامل مالی، فردی شخصیتی، روانی، اجتماعی، دسترسی و گسترش فناوری، رسانه ای و تبلیغاتی، آگاهی و مهارت، قانونی و بازدارنده، فرهنگی-تربیتی، ماهیت شرط بندی و فوتبال، مدیریت فوتبال و برنامه ریزی مسابقات به ترتیب در اولویت اول تا دوازدهم قرار گرفتند. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج می توان بیان کرد، هنگامی که میزان حرص و طمع و هیجان طلبی افراد بالا باشد، به فضیلت کار بی توجهی نمایند، در محیط های اجتماعی به تحلیل های دوستانه بپردازند، شناخت بیشتری از سبک بازی تیم ها داشته باشند، در پی بی توجهی مسئولان و ضعف کنترل نهادهای نظارتی، به تعداد وب سایت های شرط بندی افزوده شود، علیرغم سودمندی توسعه تکنولوژی، دسترسی و استفاده از آن در جهت غیرقانونی رواج یابد، دستمزد ذینفعان فوتبال به طور نامتناسب توزیع شود، سستی در باورهای مذهبی رواج یاید، به موضوع اشتغال افراد که از اساسی ترین نیازهای افراد یک جامعه است بی توجهی شود، گرایش و میزان مشارکت افرا