چکیده اگرچه با مقامات حمیدی است که مقامه نویسی درگستره ی ادب فارسی وارد شد؛اما مقامات حمیدی هم از حیث ساختار و هم محتوا به شدت تحت تاثیر مقامات عربی بویژه مقامات همدانی و حریری است . در تاریخ ادبی هم مقامه نویسی در ادب فارسی به حمیدی محدود ماند و پیروانی نیافت . پاره ای از صاحبنظران برآنند که سعدی گلستان را به تقلید از مقامه ها ، مخصوصاً مقامات حمیدی نگاشته است . در صورتی که این فرضیه را بپذیریم امری که بغایت قابل تامل است بنیاد مقامات حمیدی تقلیدی است و بنیادگلستانِ سعدی آفرینشگری ) بنیاد محاکاتی در تلقی ارسطویی( . چنان که به جرات می توان گفت سعدی در گلستان و در تناظری محاکاتی با مقامه های پیشین، به تعبیری پروژه ی فارسیزه شدن مقامات را در کسوت و قالب تازه ای با توجه به ویژگی های فکری و روحی و عاطفی جامعه ی ایرانی سامان بخشیده است . چنان که به جای مقامه ، حکایت ، به جای محدودیت موضوع ، تنوع موضوع ، به جای اطناب ، ایجاز، به جای غیاب ، حضور ، به جای نوشتار بنیادی ،گفتار بنیادی ، به جای حاکمیت فرم ، هارمونی میان فرم و محتوا، و ... را در گلستان مطمح نظر قرار داده است. این مقاله به تبیین و تحلیل این دقیقه خواهد پرداخت .
