بهرام محسنی ملکی

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی متغیرهای غیر شکننده موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی، با توجه به ویژگی‌های محیطی و شرایط حاکم بر مودیان و حسابرسان مالیاتی می‌باشد. پژوهش کاربردی حاضر در بازه زمانی 10 ساله (1400-1391) و با استفاده از داده های 511 پرونده مالیاتی استان مازندران انجام شده است. جهت ارائه مدل، ابتدا از طریق مصاحبه با خبرگان و مرور ادبیات پژوهش، اقدام به شناسایی 64 عامل موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی در قالب سه گروه ویژگی های مودی، حسابرس مالیاتی و عوامل کلان شده، سپس داده‌های مربوطه وارد مدل‌های BMA، TVP-DMA و TVP-DMS گردیدند. براساس میزان حداقل خطا، مدل BMA از بالاترین دقت برخوردار بود. پس از برآورد مدل، 17 شاخص اصلی در سه گروه متغیرهای حسابرسان مالیاتی (کیفیت حسابرسی مالیاتی دوره گذشته، سابقه کار، رسیدگی فردی یا گروهی پرونده، تخصص حسابرس، میزان استفاده حسابرسان از اطلاعات واصله، فشار کاری حسابرس، انجام حسابرسی در چند منبع مالیاتی، معامله با اشخاص وابسته، وجود فاکتور غیررسمی، استفاده از کارت بازرگانی دیگران)؛ متغیرهای درون شرکتی(مدیریت سود تعهدی؛ نسبت بدهی) و متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، نرخ ارز غیر رسمی، پیچیدگی مالیاتی، انصاف مالیاتی، شاخص فضای کسب و کار و شاخص سرمایه اجتماعی)، به عنوان متغیرهای اثرگذار مشخص گردیدند. براساس نتایج کاملاً مشهود است که کیفیت حسابرسی مالیاتی دارای ماهیتی چند بعدی است. با توجه به فقدان پژوهش جامع در حوزه کیفیت حسابرسی مالیاتی در این خصوص، مدل چندوجهی طراحی‌ شده؛ دیدگاه جامعی از عوامل موثر بر کیفیت حسابرسی مالیاتی ارائه می‌نماید