1403/09/01
علی اکبر باقری خلیلی

علی اکبر باقری خلیلی

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی:
تلفن: 01135302667

مشخصات پژوهش

عنوان
بازشناسی نوع دستوری واژه «یعنی» در زبان فارسی
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
یعنی، نوع یا مقوله ی دستوری، کاربردهای نحوی و معنایی، قاعدهی جانشینسازی.
سال 1394
مجله نامه فرهنگستان
شناسه DOI
پژوهشگران مرتضی انصار ، علی اکبر باقری خلیلی

چکیده

کاربرد واژگان دخیل یکی از همگانی های زبانی و محصول تعامل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی با سایر ملل است. امروزه شاید زبانی را نتوان یافت که از این عمومیّت بر کنار مانده باشد، لیکن بسامد واژگان دخیل هم بستگی تنگاتنگی به ارتباط و تأثیرپذیری از دیگر ملّت ها و نیز در مواردی به عدم صیانت و حراست لازم از زبان ملّی دارد. زبان عربی یگانه زبانی است که زبان فارسی و به عبارت دقیق تر، کاربران این زبان از آن تأثیر پذیرفته اند. برخی از واژگانی که از عربی وارد فارسی شده اند، نوع دستوری خود را حفظ کردند، برخی دیگر با کاربردشان در زبان عربی تفاوت یافته و در باره ی بعضی نیز نظرهای متفاوتی ارائه شده است که از جمله ی آن ها می توان به واژه ی «یعنی» اشاره کرد. این واژه در عربی، فعل مضارع معلوم مفرد مذکّر غایب است، لیکن در فارسی در باره ی نوع آن دیدگاه های مختلفی مطرح شده است. این مقاله بازشناسی نوع دستوری واژه ی «یعنی» را با روش جانشین سازی در جمله های ساده و مرکّب مورد بررسی قرار داده و نتایج پژوهش دلالت بر این دارد که: نوع کلمه ی «یعنی» در زبان فارسی «نقش نما» است؛ بدین صورت که: 1) در جمله های ساده ی سه جزئی ربطی یا اسنادی، نقش نمای حرف اضافه یا حرف اسناد است؛ 2) در آن دسته از جمله های ساده ی سه جزئی که قبل از عنصر نقشی بدل به کار رفته، نقش نما یا نشانه ی بدل و برابر با کاما یا ویرگول است؛ 3) در جمله های مرکّب همپایگی و وابستگی، نقش نمای پیوند است.