هدف از تحقیق حاضر، بررسی جامعه‌شناختی تقلب دانشگاهی در میان دانشجویان است. این پژوهش در پرتو نظریه‌های انتخاب عقلانی و بازدارندگی، موضوع تقلب دانشگاهی دانشجویان را بررسی کرده است. روش این تحقیق بر پایۀ روش پیمایشی و شیوۀ نمونه‌گیری آن تصادفی طبقهای متناسب با حجم است. جامعۀ آماری این تحقیق، دانشجویان دانشگاه مازندران‌اند و برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسش‌نامه استفاده شده است. حجم نمونۀ این تحقیق برابر با 401 دانشجو است که اطلاعات به دست آمده از آنان با استفاده از نرم‌افزار spssتجزیه و تحلیل شد. نتایج این پژوهش نشان داده است که متغیرهای نیازهای منفعت‌گرایانه، باورهای اخلاقی، مجازات غیررسمی و خودکنترلی، قابلیت پیش‌بینی متغیر تقلب دانشگاهی را دارند. تقلب دانشگاهی در میان دانشجویان، تحت تأثیر میزان ادراک از مجازات غیررسمی، یعنی احساس گناه، شرمساری و طرد‌شدن به‌وسیله‌ی اشخاص مهم، کاهش پیدا می‌کند. هنگامی که باور اخلاقی فرد، تقلب را به‌عنوان تقابل با ارزش‌ها تلقی کند نیز، از آن پرهیز می‌شود. از طرفی، گاهی افراد براساس اینکه تقلب چه هزینه و یا فایده‌ای به‌همراه دارد، دست به تقلب یا پرهیز از آن می‌زنند. در‌نهایت دستاورد نظری این پژوهش، حمایت تجربی نسبی از تئوری‌های انتخاب عقلانی و بازدارندگی در تبیین تقلب دانشگاهی است.
