تلاش برای تلفیق »دین« و »دموکراسـی« از مصداقهای کشـمکش سـنت و مدرنیته اسـت. این جدال بر سـر مباحث دموکراسـی و حکومت دینی با زایش نظریه »مشـروطه مشـروعه« در مقابل نظریه »مشـروطه مطلقه« مشـروطه خواهان آغـاز شـد و از آغـاز دوران معاصـر همـواره کانـون توجـه متفکـران اسلامی بـوده اسـت، چنانکـه متفکـران همـواره بـر سـر مسـائلی ماننـد »اصالـت رأی مـردم«، »تلازم میـان حـق و تکلیـف« و »مشـروعیت و مقبولیـت« اختلاف رأی داشـتهاند. سـازگاری و ناسـازگاری دموکراسـی بـا حکومـت دینـی آرای بسـیاری به خود دیده اسـت: عدهای دموکراسـی و حکومت دینی را سـازگار و همراسـتا در جهت رسـیدن به یک هدف میدانند و عـدهای ایـن دو را همچـون دو خـط مـوازی کـه هیـچگاه بـه هـم نمیرسـند، بـا یکدیگـر ناسـازگار میداننـد. در ایـن میـان آیـتاهلل مصبـاح یـزدی بـا نگاهـی برآمـده از نصوص دینـی و دکتر مجتهد شبسـتری با نگاهـی برآمده از »هرمنوتیـک« آرای خـود را در ایـن خصـوص سـامان دادهانـد. آیتاهلل مصباح یزدی، دموکراسـی را دسـتاورد شـوم ماجـرای »سـقیفه« میدانـد و نظریـۀ والیـت مطلقـه فقیـه را محـور حکومـت اسلامی معرفـی میکنـد، درحالیکه دکتر مجتهد شبسـتری قائل به وجود »دموکراسـی مسـلمانان« اسـت و دو اصل »آزادی« و »مسـاوات« را شـاهرگ تئـوری دموکراسـی خـود میدانـد. ایـن پژوهـش بـا واکاوی اندیشـه های دکتر مجتهد شبسـتری و آیـت اهلل مصباح یـزدی، نسـبت میـان »دیـن و دموکراسـی« در نـگاه ایـن دو اندیشـمند را بررسـی کـرده و شـاخصههای حکومـت دینی و دموکراسی از دیدگاه دکتر مجتهد شبستری و آیتاهلل مصباح یزدی بیان را میکند و نتایج حاصل از این مقایسه را صورتبندی و ارائه میکند.
