گونه جربیل بزرگ (Rhombomys opimus) دارای توزیع گسترده ای در آسیای مرکزی، جنوب غرب آسیا و ایران می باشد. این گونه به عنوان مخزن اصلی باکتری یرسینیا (عامل بیماری طاعون)، لیشمانیای ماژور (عامل لیشمانیوز جلدی) و کنه (ناقل ویروس CCHF) شناخته می شود. هدف این تحقیق بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت های مختلف این گونه در ایران با استفاده از پرایمرهای جهانی طراحی شده برای نشانگرهای مولکولی SSR و ITS است. برای این منظور تعداد 109 نمونه از خون جربیل بزرگ از نه منطقه (جمعیت) در ایران جمع آوری شد. پس از استخراجDNA ی ژنومی قطعات SSR و ITS با استفاده از PCR تکثیر شدند. تعیین توالی مستقیم قطعات تکثیری ITS از محصولات PCRی حاصل از پرایمرهای جهانی نشان داد این پرایمرها نمی توانند قطعات ITS را در این گونه جانوری تکثیر نمایند. اما قطعات PCRی حاصل از چهار نشانگر ریزماهوره (لوکوس مورد مطالعه) نشان داد این جمعیت ها دارای تنوع ژنتیکی می باشند. به همین منظور ژنوتیپ نمونه ها با استفاده از این چهار نشانگر بررسی شدند. نتایج نشان داد که در هریک از لوکوس های مورد مطالعه چندریختی وجود دارد. همچنین بین افراد جمعیت های مختلف جربیل بزرگ درون آمیزی اندکی وجود دارد با این وجود این گونه توانسته به خوبی تغییرات ژنتیکی را در سطح بالایی حفظ کند. نتایج تحلیل AMOVA نیز نشان داد که بین جمعیت ها از لحاظ ژنتیکی تفاوت بسیار کمی وجود دارد. گروه بندی نمونه ها در نرم افزار STRUCTURE وجود 11 گروه را در این نه منطقه تأیید کرد. با این وجود، یک گروه مشخصی برای همه جمعیت ها مشاهده نشد. همچنین نتایج درخت تبارشناختی بین افراد و بین جمعیت ها نشان داد که جمعیت ها از هم جدا نشده اند. بنابراین نشانگرهای ریزماهوراه ها می توانند در بررسی تنوع ژنتیکی جربیل بزرگ به عنوان یک روش قابل اطمینان مورد استفاده قرار گیرد.
