زمینه و هدف : سوء استفاده از آمفتامین های روان گردان (کریستال مت و یا کریستال ان - متیل-1- فنیل- پروپان-2- آمین و اکستازی )در چند سال اخیر در ایران افزایش قابل توجهی را نشان می دهد. مشخص شده این ترکیبـات دارای اثـرات سـمی روی سیستم قلبی عروقی و سیستم ایمنـی هـستند . از آنجـایی کـه تـا کنـون بـه صـورت مقایـسه ای اثـرا ت ایـن دو ترکیـب روانگردان روی شمارش سلولی و میزان کلسترول خون بررسی نشده است لذا در مطالعه حاضر عوامـل نـام بـرده مـورد بررسی قرار گرفتند. روش کار : در این پژوهش تجربی از 21 سر رت نر در سه گروه کنترل، گروه دریافـت کننـده اکـستازی و گـروه دریافـت کننده کریستال مت استفاده شد. گروههای تجربی به مدت 15 روز، اکستازی و کریستال مت را با دوز kg /mg 10 به شیوه ی درون صفاقی دریافت نموده و پس از 15 روز، خون از دهلیز چپ قلب جانوران گرفته شده و پارامترهای مورد نظر ( تعداد گلبولهای سفید ، قرمز و پلاکتها، سطح سرمی کلستر ول تام، تریگلیسرید، HDL و LDL (اندازهگیری شدند. بررسی آماری داده ها با استفاده از نرم افزار آماری این استد صورت گرفت . مقایسه گروههای آزمایـشی مختلـف بـا هـم توسـط آزمـون آماری تحلیل واریانس یک طرفه (ANOVA (انجام شد و 0/05>p معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها : میزان گلبولهای قرمز، گلبولهای سفید و پلاکت ها در گروه دریافت کننده اکستازی نسبت به گروه کنتـرل کـاهش معنیدار نشان داد (0/05 >p(. میزان هموگلوبین و هماتوکریت در گروه دریافت کننده اکـستازی نـسبت بـه گـروه کنتـرل کاهش معنیدار نشان می دهد (0/01 >p(. همچنین در گروه های کریستال مت و اکستازی هیچ تغییر معنیداری روی سطوح کلسترول سرم خون در مقایسه با گروه کنترل مشاهده نشد . میزان تری گلیسرید در گروه کریستال مـت نـسبت بـه گـروه کنترل افزایش معنی دار داشت (0/05 >p(. میزان HDL در هر دو گروه اکستازی و کریستال مت نسبت به گروه کنت رل تغییر معنی داری نشان نداد ولی میزان LDL در گروه کریستال نسبت به گروه کنترل کاهش معنی داری را نشان داد (0/05 >p(. نتیجه گیری : نتایج این مطالعه نشان می دهد اکستازی در مقایـسه بـا کریـستال مـت، بـا کـاهش تعـداد گلبـول هـای قرمـز، هموگلوبین و هماتوکریت سبب القاء کم خونی میگردد. افزایش تریگلیسرید خون نیـز بـه دنبـال مـصرف کریـستال مـت، احتمال ابتلاء به تصلب شرائین را بالا می برد.
