مجتبی محسنی

حضور انواع آلاینده های آلی از جمله بنزن و مشتقات آن در آب و فاضلاب به دلیل خطراتی که بر سلامت انسان و محیط زیست دارند موجب نگرانی گسترده شده است. از روش های مفید برای شناسایی حضور آلاینده ها در محیط زیست، سنجش سمیت بر اساس مهار نورتابی باکتری های نورافشان می باشد. هدف پژوهش حاضر، شناسایی حضور برخی مشتقات بنزن به روش زیست سنجی بر پایه مهار نورتابی باکتری بومی نورافشان ویبریو MM1جدا شده از دریای مازندران بود. برای سنجش سمیت، غلظت های مختلف بنزن و برخی مشتقات آن با محیط رشد باکتری نورافشان مجاور شد. سمیت مشتقات بنزنی از طریق کاهش نورتابی ویبریو MM1 به کمک لومینومتر سنجیده شد. نتایج نشان داد نورتابی باکتری MM1 در حضور مشتقات بنزن کاهش چشمگیری داشت به طوریکه باکتری توانایی تشخیص غلظت های بسیار پایین تا 18-10 میلی گرم بر لیتر را داشت. همچنین مقادیر EC50 برای بنزن، اتیل بنزن، برمو بنزن، کلرو بنزن، آنیلین، کلرو فنل، نیترو بنزن، رزورسینول و پیروکتکول به ترتیب 14-10×41/3، 13-10×83/7، 8-10×29/1، 9-10×91/2، 5-10×82/1، 8-10×28/3، 3-10×9/2، 4-10×2 و 3-10×3/8 میلی گرم بر لیتر محاسبه شد. برای ارزیابی سمیت حاد و سمیت مزمن مشتقات بنزن، پارامتر T1/2 برای هر غلظت محاسبه شد. نتایج نشان داد اتیل بنزن با غلظت 10-10×7/1 میلی گرم بر لیتر دارای بیشترین سمیت حاد و نیترو بنزن با غلظت 10-8×9/1 میلی گرم بر لیتر دارای بیشترین سمیت مزمن با مقدار T1/2 به ترتیب 6/15 و 9/471 ثانیه بود. نتایج پژوهش حاضر نشان داد ویبریو MM1 بومی نورافشان می تواند برای شناسایی و سنجش سمیت آلاینده های زیست محیطی شامل مشتقات بنزن مورد استفاده قرار گیرد.