مجتبی محسنی

علف کش 2و4-دی کلروفنوکسی استیک اسید (2و4-دی) سومین علف کش رایج مورد استفاده در سراسر جهان است که می تواند در اثر شستشوی مستقیم و یا آبیاری وارد آب های زیرزمینی شود. ورود این آلاینده به منابع تامین آب شرب می تواند اثرات نامطلوبی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشد. روش های بسیاری برای پاکسازی این آلاینده پیشنهاد شده است، با این حال یکی از امن ترین و ارزان ترین روش ها استفاده از میکروارگانیسم ها برای تجزیه علف کش 2و4-دی می باشد. هدف این تحقیق جداسازی باکتری های تجزیه کننده 2و4-دی از خاک کشاورزی مناطق آلوده و سنجش توانایی آنها در تجزیه 2و4-دی می باشد. بعد از جمع آوری نمونه های خاک، غنی سازی باکتری های تجزیه کننده 2و4-دی در محیط کشت پایه معدنی حاوی 800 میلی گرم بر لیتر 2و4-دی انجام شد. توانایی باکتری جدا شده در استفاده از 2و4-دی به عنوان تنها منبع کربن و انرژی مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه 2و4-دی با اندازه گیری غلظت کلرید در محیط رشد توسط الکترود کلر تعیین شد. همچنین توانایی رشد در غلظت های مختلف 2و4-دی، دما و pH محیط کشت سنجیده شد. شناسایی باکتری های جدا شده به کمک بررسی مشخصات مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و آنالیز مولکولی انجام شد. از خاک مزارع کشاورزی آلوده به 2و4-دی، سه باکتری با توانایی تجزیه 2و4-دی به عنوان تنها منبع کربن و انرژی، جداسازی شد. این باکتری ها با عنوان جدایه MKH1، MKH2 و MKH3 نامگذاری شد. تمامی این جدایه ها توانستند 2و4-دی محیط رشد را پس از 3 الی 6 روز گرمخانه گذاری تجزیه کنند. همچنین نتایج نشان داد که تمامی جدایه ها در غلظت 800 میلی گرم بر لیتر، دمای 30 درجه و pH حدود 7 بیشترین رشد را داشتند. بررسی توالی ژن 16S rRNA جدایه ها و رسم درخت فیلوژنی نیز نشان داد که جدایه MKH1 دارای 57/96 درصد همولوژی با انتروباکتر آئروژنز (Enterobacter aerogenes) و جدایه MKH3 دارای 64/99 درصد همولوژی با سودوموناس آئروژینوزا (Pseudomonas aeruginosa) است. نتایج این تحقیق نشان داد باکتری های جدا شده، گزینه مناسبی برای تجزیه 2و4-دی بوده و می توانند برای پاکسازی مناطق آلوده مورد استفاده قرار گیرند.