مجتبی محسنی

نورتابی زیستی (بیولومینانس) واکنشی شیمیایی است که سبب نشر نور در موجودات زنده می‌گردد. باکتری‌های نورافشان، فراوان‌ترین موجودات نورافشان در طبیعت هستند. برای شناسایی این باکتری‌ها از آزمون‌های بیوشیمیایی استفاده می‌شود. بررسی مولکولی ژن luxA که توالی‌ آن در باکتری‌های نورافشان متفاوت است، می‌تواند در تشخیص این باکتری‌ها مناسب باشد. در پژوهش حاضر، نتایج تعیین جنس باکتری‌های نورافشان بر اساس آزمون‌های بیوشیمیایی و نتایج حاصل از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با استفاده از پرایمر‌های اختصاصی luxA مقایسه شد. همچنین، نتایج توالی‌یابی ژن 16S rDNA جدایه‌های نورافشان برای تأیید نتایج، بررسی شد. نمونه‌های آب دریای مازندران از ایستگاه‌های متعدد سواحل جنوبی جمع‌آوری شد. باکتری‌های نورافشان با استفاده از محیط‌های کشت اختصاصی SWB و SWA جداسازی و ویژگی‌های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی آنها تعیین گردید. پس از گروه‌بندی جنس‌های مختلف باکتری‌های نورافشان بر اساس توالی ژن luxA، پرایمرهای اختصاصی طراحی و سنتز شد. با استخراج نوکلئیک‌اسید باکتری‌ها، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز ژن‌های luxA و 16S rDNA انجام شد. پس از تعیین توالی ژن 16S rDNA جدایه‌های باکتری، درخت فیلوژنی نیز رسم شد. تعداد 9 جدایه‌ باکتریایی نورافشان از آب دریای مازندران جداسازی شد. بر اساس نتایج آزمون‌های بیوشیمیایی، تعداد پنج جدایه به جنس Photobacterium و چهار جدایه به جنس Vibrio متعلق بود. همچنین، واکنش زنجیره‌ای پلیمراز ژن luxA جنس‌های Aliivibrio، Photobacterium و Vibrio به ترتیب با پرایمر‌های اختصاصی luxA1، luxA2 و luxA3 انجام شد. نتایج توالی‌یابی ژن 16S rDNA جنس Photobacterium، نشان‌دهنده شباهت بیش از 99 درصد این جدایه‌ها به گونه‌ P. leiognathi بود. نتایج تعیین جنس بر اساس آزمون‌های بیوشیمیایی و بررسی مولکولی واکنش زنجیره‌ای پلیمراز با پرایمر‌های اختصاصی luxA و نیز نتایج حاصل از توالی‌یابی ژن 16S rDNA، با یکدیگر مطابقت داشت. بنابراین، پرایمر‌های اختصاصی ژن luxA می‌تواند برای تعیین اولیه جنس باکتری‌های نورافشان به کار رود.