یکی از چالش های اصلی بانکهای تجاری در سالهای اخیر تغییرات نرخ سود سپرده های بانکی و نرخ عقود مشارکتی و مبادله ای از سوی بانک مرکزی و عدم همخوانی آنها با نرخ تورم است. در تحقیق حاضر به بررسی رابطه علی میان نرخ موثر سود تسهیلات و سود سپرده ها در بانکهای تجاری فعال در ایران در دوره زمانی 1390-1394 با استفاده از آزمون علیت گرنجر پرداخته شده است. مطابق با اصول بانکداری اسلامی نرخ سود سپرده ها براساس نرخ سود محقق شده تسهیلات تعیین می شود لیکن نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که نرخ موثر سود تسهیلات در نظام بانکداری ایران متاثر از نرخ موثرسود سپرده ها است که بیشتر با اصول بانکداری متعارف شباهت دارد. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده همبستگی معناداری میان نرخ موثر سود تسهیلات با نرخ های مصوب و ابلاغی بانک مرکزی ج.ا.ا وجود ندارد. از سوی دیگر می توان بیان کرد که در صنعت بانکداری ایران یک رابطه علی قوی از سمت نرخ سود سپرده ها به نرخ سود تسهیلات وجود دارد. این نتیجه از دیدگاه الگوی بانکداری متعارف که مبتنی بر تامین منابع از بازار سپرده ها و سپس صرف آن در بازار تسهیلات با نرخ هزینه تمام شده پول به علاوه حاشیه سود بانک است، به درستی قابل انتظار است.
