صادق صالحی

مشکلات و بحران های محیط زیستی از جمله چالش های مهم قرن بیست و یکم می باشد که در نتیجه دستاوردهای فنی و علمی انسان برای بقاء و تسلط بر طبیعت به وجود آمده است(آیودجی ، 2010: 201). این مشکلات و بحران های محیط زیستی به طرز نگران کننده ای زندگی انسان را تهدید کرده، تا حدی که حیات انسان و سایر موجودات در کره خاکی را به مخاطره انداخته است(صالحی و امامقلی، 1391 :93).اهمیت این تهدیدها و بحران های محیط زیستی مثل باران های اسیدی ، گرمایش زمین ، نازک شدن لایه اوزن ، و ... تاحدی است که سبب شده تا امروزه این موضوعات در صدر اخبارو تحلیل های اجتماعی قرار گرفته(کریستینا ،2011: 91) و تبدیل به مسائل مهم و بخش اساسی از مباحث اجتماعی شوند(کینگ ،1994 :4). با ورود مسائل و مشکلات محیط زیستی به عرصه مباحث اجتماعی و جلب توجه افکار عمومی نسبت به آنها در کشورهای توسعه یافته، زمینه لازم برای حمایت عمومی و همگانی جهت مقابله با این مشکلات فراهم شده است. اما در سایر کشورها از جمله ایران، در تبدیل مسائل نامطلوب محیط زیستی به یک مساله اجتماعی که توجه همگان را به خود جلب کند و اقدامات لازم برای بهبود وضعیت محیط زیست صورت گیرد، انگشت اشاره عمدتا متوجه دولت است. به عبارت دیگر، وقتی صحبت از این می شود که چگونه مسائل محیط زیست برای مردم ایران مساله می شود، اعتقاد عمومی بر این است که دولت نقش اصلی را در این زمینه ایفاء می کند. نقش دولت در عرصه های مختلف سبب شده است تا در شرایط امروزی جامعه ایران که بخش های مختلف آن با مشکلات محیط زیستی متعددی مواجه است، بسیاری از افراد تصور کنند برای جلب افکار عمومی لازم است دولت نقش اساسی ایفاء نماید. در حالی که باید توجه داشت، وقتی سخن از نقش دولت در ارتباط با محیط زیست به میان می آید، انتظارات و توقعات بسیار زیادی از دولت مطرح می شود که لازمه ارزیابی تحقق این انتظارات از سوی دولت، شناخت مجموعه عوامل تاثیرگذار بر توجه افکار عمومی در زمینه مشکلات محیط زیستی است. به عبارت یگر، نقش دولت تنها نقش منحصر به فرد نیست. بلکه علاوه بر دولت، سایر عوامل نیز باید به سهم خود ایفای نقش نمایند. هانیگن معتقد است که برای برساخته شدن یک مسئله محیط زیستی، شش عامل اصلی شامل اقتدار و اعتبار علمی داده ها، مروجان، توجه رسانه ها، برجسته-سازی مسئله به شکل نمادین و بصری، مشوق های اقتصادی و نهادها