مقدمه: الگوهای توسعه اشتغال پذیری جهت تعریف مفهوم اشتغال پذیری و عوامل مؤثر در دستیابی به اشتغال به کار می‌روند. شکاف مهارت، کمبودهای مهارتی بین نیازهای کارفرمایان از دانش‌آموختگان به‌عنوان وضع مطلوب و مهارت‌هایی که دانش‌آموختگان در دوران تحصیل کسب می‌کنند به‌عنوان وضع موجود است. هدف: هدف از این پژوهش شناسایی و تعیین مؤلفه‌های توسعه اشتغال پذیری و طراحی و ارائه الگوی توسعه اشتغال پذیری و همچنین شناسایی و تعیین مهم‌ترین مؤلفه‌های مهارت‌های اشتغال پذیری دانش‌آموختگان مهندسی و شکاف این مهارت‌ها از منظر کارفرمایان صنایع بزرگ و متوسط ایران است. روش: پژوهش حاضر ازآنجایی‌که با هدف شناسایی وجوه ناشناخته الگوی توسعه اشتغال پذیری و مهارت‌های اشتغال پذیری دانش‌آموختگان مهندسی در ایران صورت گرفته از نظر هدف توسعه‌ای و از نظر رویکرد اکتشافی است. جهت انجام پژوهش از روش پژوهش آمیخته با طرح اکتشافی متوالی استفاده شد. بخش کیفی پژوهش جهت ارائه الگوی توسعه اشتغال پذیری به روش مطالعه موردی و تعیین مهم ترین مؤلفه‌های مهارت‌های اشتغال پذیری و شکاف مهارت‌های اشتغال پذیری به روش تحلیل محتوا انجام شد. ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش، مصاحبه با کارفرمایان و اسناد و مدارک پیشینه پژوهش بودند. جامعه آماری پژوهش در بخش مصاحبه‌ها، صاحبان صنایع بزرگ و متوسط کشور و در بخش اسناد کلیه مقاله‌ها و گزارش‌های علمی با کلیدواژه‌های الگوهای توسعه اشتغال پذیری و مهارت‌های اشتغال پذیری در جستجوگر گوگل اسکالر، بود. نمونه‌گیری بخش کیفی مصاحبه ها به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند گلوله برفی و در بخش تحلیل اسناد به صورت نمونه گیری هدفمند نظری تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. در بخش کیفی مصاحبه‌ها، تعداد 11 نفر از کارفرمایان صنایع متوسط و بزرگ انتخاب شدند و مصاحبه‌های نیمه ساختارمند با آن‌ها انجام شد و در بخش اسناد، 182 سند علمی دارای بیشترین میزان ارجاع به آن به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند نظری انتخاب شدند. تجزیه‌وتحلیل داده های کیفی مطالعه موردی الگوهای توسعه اشتغال پذیری به روش تحلیل مضمون و مهارت‌های اشتغال پذیری به روش تحلیل محتوا انجام شد. داده‌های کیفی با استفاده از نرم‌افزار مکس کیو دی‌ای کدگذاری سه مرحله‌ای شدند. تعداد 784 کد و 20 مضمون پایه در پنج مضمون سازمان دهنده و دو مضمون فراگیر برای الگوی توسعه اشتغال پذیری و 640 کد و 43 زیر مقوله در شش مقوله جهت شکل‌گیری شبکه مهارت‌های اشتغال پذیری کدگذاری شدند. نمونه آماری کارفرمایان بخش کمی شامل 150 نفر از کارفرمایان بود که به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند در دسترس از بین جامعه آماری انتخاب شدند و پرسشنامه محقق ساخته الگوی توسعه اشتغال پذیری و مهارت‌های اشتغال پذیری در اختیار آن‌ها قرار گرفت. در بخش کمی، جهت ارائه الگوی توسعه اشتغال پذیری، تجزیه‌وتحلیل آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از روش‌های الگویابی معادلات ساختاری و تحلیل عاملی تائیدی توسط نرم‌افزارهای اسمارت پی ال اس و اس پی اس اس و تجزیه‌وتحلیل داده‌های مهارت‌های اشتغال پذیری و شکاف مهارت‌های اشتغال پذیری تجزیه‌وتحلیل آمار توصیفی با استفاده از نرم‌افزار اس پی اس اس انجام گرفت. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: عوامل مؤثر بر توسعه اشتغال پذیری در دو دسته عوامل آموزشی و عوامل زمینه‌ای طبقه‌بندی شدند. مهم‌ترین مؤلفه‌ها در حوزه عوامل آموزشی شایستگی‌های اشتغال پذیری، ارتباط دانشگاه با صنعت و فرصت‌های توسعه اشتغال پذیری و در حوزه عوامل زمینه‌ای، سیاست‌های اقتصادی دولت، ویژگی‌های فرهنگی و قوانین دولتی بودند. اخلاق حرفه‌ای، مهارت کار گروهی، شایستگی‌های بین فردی و تفکر خلاقانه مهم‌ترین مهارت‌های موردنیاز برای دانش‌آموختگان مهندسی از منظر کارفرمایان ایران هستند و بیشترین رضایت را از شایستگی‌های دیجیتال، شایستگی‌های فنی شغلی و شایستگی‌های بین فردی دارند و درجه رضایت کارفرمایان ایرانی از انعطاف پذیری و سازگاری، شایستگی کارآفرینی، اخلاق حرفه ای و تفکر خلاقانه دانش آموختگان مهندسی منفی و از مهارت حل مسائل پیچیده و تجزیه و تحلیل و تفسیر اطلاعات دانش آموختگان مهندسی نزدیک به صفر است؛ بیشترین شکاف مهارت در مهارت‌های اخلاق حرفه‌ای، انعطاف‌پذیری و سازگاری و مهارت کار گروهی و مهارت تفکر خلاقانه دانش‌آموختگان مهندسی وجود دارد.
