عبد الحمید صفایی قادیکلایی

برنامه­ریزی فروش و عملیات[1] امروزه به یک فرایند شناخته شده و پرکاربرد در زنجیرۀ تأمین تبدیل شده است. با این حال تا به امروز، ارزیابی و محاسبه منافع بکارگیری این فرایند مورد غفلت قرارگرفته است. این مقاله، عملکرد فرایند برنامه­ریزی فروش و عملیات را از طریق مدل­سازی ریاضی مورد ارزیابی قرار می­دهد. در این مطالعه، سه مدل برنامه­ریزی مختلط اعداد صحیح[2] ارائه شدند که به ترتیب نشان­ می دهنده: "برنامه­ریزی فروش و عملیات کاملاً یکپارچه[3]" که در آن برنامه­ریزی فروش، تولید، توزیع و تأمین بصورت متمرکز و یکپارچه انجام می­پذیرد؛ "برنامه­ریزی فروش و عملیات نسبتاً یکپارچه[4]" که درآن برنامه­ریزی فروش و تولید بصورت متمرکز انجام گرفته، درحالی که برنامه­ریزی توزیع و تأمین بصورت مجزا در هر سایت انجام می­گیرد؛ یک مدل "برنامه­ریزی گسسته[5]" که در آن برنامه­ریزی فروش به صورت متمرکز انجام شده، در حالی که برنامه­ریزی تولید، توزیع و تأمین به صورت مجزا و محلی انجام می­گیرد. هرسه مدل مذکور برای یک سیستم تولیدی چندسایتی توسعه داده شده­اند که دارای تأمین­کنندگان متعدد بوده، محصولات متفاوتی را تولید می کنند و به مشتریان بسیاری سرویس می­دهند. در انتها، عملکرد برنامه­ریزی فروش و عملیات کاملاً یکپارچه نسبت به دو مدل دیگر، از طریق مقایسه تأثیرات مالی این رویکردها تحت تقاضای ماهانه و قیمت بازار واقعی دریک شرکت تولید صنایع فرمینگ[6] در ایران مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج، بیانگر برتری مدل برنامه­ریزی کاملا یکپارچه نسبت به دو مدل دیگر است.