1403/02/10
نوین تولایی

نوین تولایی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده هنر و معماری
نشانی:
تلفن: 01135302720

مشخصات پژوهش

عنوان
کاربست مطالعه مشاهده ای به منظور طراحی پیاده راه شهری براساس الگوهای رفتاری کاربران؛ نمونه پژوهی: حاشیه رودخانه بابلرود در بابلسر
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
الگوی رفتاری، مشاهده رفتاری، مطالعه مشاهده ای، بابلرود، بابلسر
سال 1402
مجله اندیشه معماری
شناسه DOI
پژوهشگران وحید حیدر نتاج ، نوین تولایی ، امیرسام سعادتی

چکیده

بیان مساله: ساختارهای طبیعی در کالبد شهرها باعث ارتقای کیفیت و پایداری آن‌ها می‌شوند. عبور رودخانه از شهرها نقش بسزایی در روند حیات شهری دارد. فضاهای رودکناری با توجه به مکان قرارگیری‌شان، می‌توانند فضای طبیعی/ شهری باشند؛ کناره‌ی بابلرود در بابلسر با وجود سبزینگی، رود، مراکز تفریحی- تجاری و حضور دست­فروشان، توسط شهروندان مورد توجه قرار گرفته است. مهم­ترین مسئله در این محدوده، عدم انعطاف‌پذیری فضا است که باعث اختلال فعالیت‌ها و بروز رفتارهای مختلف، متداخل و متضاد توسط کاربران می­شود. برخلاف پتانسیل بالا، این منطقه بیشتر به شکل گذرگاهی است که اکثر کاربرانِ آن، فقط در حال حرکتِ بدون هدف بوده و اگر توقفی صورت پذیرد، کوتاه و به منظور رفع خستگی است. سوال تحقیق: 1 ـ چگونه می‌توان از الگوهای رفتاری کاربران در طراحی محیط بهره جست؟ 2 ـ پیشنهادات طراحی معماری در حاشیه بابلرود واجد چه ویژگی­هایی باشد تا پاسخگوی الگوهای رفتاری کاربران باشد؟ اهداف تحقیق: این پژوهش سعی دارد تا با مشاهده­ی رفتار کاربران کناره­ی رودخانه و تحلیل آن­ها، به شناخت کلی از نیازهای شهروندان رسیده تا در نهایت با تجسّم حرکات و رفتار مردم در محدوده­ای خاص، ارتباطِ بینِ معماری، حرکت و رفتار را برقرار ساخته و دست به ارائه پیشنهاداتی به منظور بهسازی این فضای شهری بزند. روش تحقیق: مرحله اول، به مشاهده اکتشافی اختصاص یافت؛ در مرحله دوم به مدت 48 روز (4 روز در هر ماه (روزهای شنبه، دوشنبه، پنجشنبه و جمعه) به مدت یکسال) برداشتِ رفتاری در محدوده صورت گرفت. در مرحله­ی سوم، همزمان با انجام مشاهدات با استفاده از مصاحبه از کاربران، ارتباط مستقیم و بدون واسطه با مخاطب به منظور جمع­آوری اطلاعات، برقرار شده و اطلاعات از طریق تحلیل محتوای کیفی بررسی شدند. مهم ­ترین یافته ­ها و نتیجه­ گیری تحقیق: نتایج پژوهش نشان می‌دهند مهم­ترین عوامل تأثیرگذار در رفتارهای مختلف مشاهده شده که باعث بهبود کیفیت، افزایش جذابیت و حضورپذیری کاربران در فضا می‌شود عبارتند از: بهبود کیفیت کفپوش و کف­سازی مناسب برای رفتارهای مختلف، افزایش کیفیت، کمّیت و جانمایی درست مبلمان شهری، تعریض مسیرها، بهره‌گیری مناسب از عوارضِ طبیعیِ موجود، ایجادِ تنوّع در مسیر و افزایشِ ایمنی و امنیّت. به علاوه عدم انطباق رفتارها با فضاهای موجودِ برنامه‌ریزی شده، وجود فعالیت‌های کوچک و متمرکز در یک نقطه، مسیرهای فاقد امنیت و نظارت اجتماعیِ کافی موجبِ عدم استفاده‌ی کاربران و انحراف رفتار پیاده از مسیر خواهند شد. در انتها، اطلاعات استخراج شده از داده‌ها شامل مؤلفه، گویه، هدف، ویژگی‌های رفتارها و الزامات فضایی در قالب جدولی به عنوان نتیجه‌گیری نهایی ترسیم شد.