در آیه ۲۹ سوره فتح، با تلمیحی از کتب عهدین از عبارت تمثیلی «وَ مَثَلُهُمْ فِی الْإِنْجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَی عَلَی سُوقِهِ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ» استفاده شده است. با دقـت در نوع خـاص طبقه‌بندی زراعت در این تشبیه و کشف وجه شباهت آن با مراحل رشد اجتماعی مسلمانان از تشکیل یک هسته مذهبی تا شکوفایی یک جامعه مستقل و مدنی، می‌توان این مراحل رشد را با تقسیم‌بندی دوره‌های نزول تدریجی قرآن انطباق داد. در این نوشتار، با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر داده‌های علم کشاورزی و فرآیند رشد گیاه گندم، تلاش می‌شود تا وجوه ارتباطی این تطبیق، استنتاج و اهمیت و لزوم نگاه به نزول تدریجی قرآن و تنظیر این برداشت را در سایر مؤلفه های قرآنی گسترش داد. از طریق مشاهده و تحلیل ارتباطات موضوعی و متنی بین سوره‌های قرآن و استخراج مضامین مناسب و مرتبط در هر بخش، و تطبیق آن با مراحل رشد گندم، پنج مرحله برای رشد گام به گام مسلمانان عصر نزول به تصویر کشیده می‌شود: ۱) رشد پنهان و زیرزمینی مسلمانان، ۲) استقرار دین، ۳) حضور علنی مسلمانان و دوقطبی شدن جامعه، ۴) شکل‌گیری و توسعه جامعه ایمانی، ۵) دوران باروری جامعه مؤمنانه و استقلال فرهنگی که در این مرحله با پایش فرهنگی و مراقبت و تثبیت قواعد هنجارساز دینی مواجه می‌شویم؛ مراقبتی که از راه جعل امامت و رهبری و پیشگیری از ارتداد مسلمین و شناخت منافقین و بیان ضوابط راهگشا و هشدارهای بیدار کننده صورت می‌گیرد
