رضا مهرآفرین

شهر دهانه غلامان از مهم ترین محوطه های کاوش شده از دوره هخاممنشی در جنوب شرق ایران است. این محوطه در سال 1960 میلادی توسط ابرتو شراتو شناسایی شد. دهانه غلامان طی دو دوره مورد کاوش قرار گرفته است. دوره اول سالهای 1962-1965 میلادی توسط هیأت ایتالیایی به سرپرستی امبرتو شراتو، دوره دوم مربوط به سالهای 1379-1384 شمسی است که توسط هیأت ایرانی به سرپرستی سیدمنصور سید سجادی مورد کاوش قرار گرفت. همچنین مطالعات اخیر آرکئوژئومغناطیس توسط کورش محمدخانی از دیگر فعالیت های باستان شناختی در این محوطه است. سفال تنها یافته منقول ارزشمند محوطه دهانه غلامان طی کاوشهای یاد شده است. بنابراین مطالعه این داده بسیار مهم در شناخت صنعت و سنت سفالگری دوره هخامنشی در منطقه جنوب شرق بسیار سودمند خواهد بود. یکی از گونه های گزارش شده در این محوطه لیوان های دهانه غلامان است. نوشتار حاضر بر مبنای نتایج به دست آمده از تحلیل های اماری و مطالعه متغیرهای کمی 412 قطعه لیوان تدوین شده است. برای نیل به این مقصود تک تک لیوان ها از جنبه متغیرهای گوناگون مطالعه و ثبت شده اند. تحلیل آماری ویژگی های فنی و تکنیکی آن ها نشان می دهد که این ظروف با معیارهای مشخص و برای منظوری خاص در دهانه غلامان تولید می شدند.