رضا مهرآفرین

حــوزه ی رودخانــه ی چهل چــای مینودشــت، در حاشــیه ی شــرقی دشــت گــرگان، یکــی از مناطــق بســیار مهــم اســتقراری در دوران تاریخــی، به ویــژه دوره ی اشــکانی، به شــمار در منطقــه انجــام 1395 می آیــد. در بررســی های روشــمند باستان شــناختی کــه در پاییــز مــورد مربــوط بــه دوره ی اشــکانی 80طــه شناســایی شــد کــه از آن میــان، ّ محو110گرفــت، اســت. ایــن شــمار، بــر نقــش و جایــگاه اســتراتژیک و زیســت محیط مطلــوب ایــن منطقــه در ســیر تاریــخ فرهنگــی ایــران در ایــن دوره گواهــی می دهــد. از مهم تریــن ســؤالات ایــن پژوهــش، نحــوه ی شــکل گیری و پراکنــش اســتقرارها، عوامــل مؤثــر در مکان گزینــی و همچنیــن شــناخت الگــوی اســتقراری محوطه هــای اشــکانی می باشــد. یکــی از رویکردهــای نویــن در باستان شناســی جدیــد، باستان شناســی چشــم انداز اســت کــه بــه رابطــه ی میــان محیــط و اســتقرارها می پــردازد و در ایــن مقالــه نیــز تــاش شــده بــا اســتفاده فه هــای باستان شناســی ّ از داده هــای بررســی باستان شــناختی و بــا به کارگیــری مؤل طه هــای ّ رهــای زیســت محیطی مؤثــر در پراکندگــی محو ّ چشــم انداز، الگوهــا و متغی اشــکانی در منطقــه، شناســایی و بازســازی شــود. در ایــن راســتا، بــا اســتفاده از نــرم افــزار ، اطاعــات باستان شناســی مینودشــت در بافــت محیطــی قــرار گرفــت و خروجــی GIS نقشــه ها نشــان داد کــه عامــل ارتفــاع و راه هــای ارتباطــی، از مهم تریــن ویژگی هــای مؤثــر طه هاســت و همچنیــن در زمینــه ی معیشــت ســاکنان اشــکانی ّبــر الگــوی پراکندگــی محو ســی منطقــه موجــب ُمنطقــه، منابــع آبــی، ارتفــاع، شــیب مناســب زمیــن و همچنیــن خــاک ل شــده کــه اقتصــاد معیشــتی جوامــع در مناطــق دشــت بــر پایــه ی کشــاورزی و در مناطــق طه هــا در بخــش ّ کوهپایــه ، بــر اســاس دامــداری شــکل گیــرد. الگــوی پراکندگــی محو ــی و در بخــش دشــت براســاس مــدل مکان مرکــزی ّ ه هــای میان کوهــی به صــورت خط ّدر اســت.