احمد رضایی

پژوهش حاضر با هدف توصیف میزان توجه به مؤلفه‌های هویت ملی در کتاب‌های درسی دوره آموزش راهنمایی ایران انجام شده است. بدین منظور با بهره‌گیری از روش تحلیل محتوا، سی جلد کتاب درسی دوره آموزش راهنمایی سال 87-1386 بررسی و تحلیل شده که شامل 488 درس و 3895 صفحه بوده است. از روش آنتروپی شانون نیز برای تفسیر پیام و پردازش اطلاعات موجود برای به دست آوردن ضریب اهمیت هر یک از مقوله‌های هویت ملی و مقایسه ضرایب اهمیت آن‌ها استفاده شده است. مقوله‌های هویت ملی شامل ارزش‌های باستانی، ارزش‌های دینی ـ مذهبی و ارزش‌های فرهنگ غرب است که هر یک با بهره‌مندی از معیارهای تعریف‌شده بررسی گردیده‌اند. براساس یافته‌های پژوهش، توجه متعادلی به عناصر و مؤلفه‌های هویت ملی نشده است. بیشترین ضریب اهمیت در میان دروس و صفحات کتب درسی این دوره به مقوله دینی ـ مذهبی اختصاص دارد. از مجموع دروس دوره راهنمایی، در 299 درس با 931 صفحه به مقوله دینی و مذهبی، در 96 درس با 161 صفحه به مقوله باستانی و ملی و در 21 درس با 46 صفحه به ارزش‌های فرهنگ غرب توجه شده است.