ماهی صبور (T. ilisha) تنها گونه آنادروموس در بین ماهیان جنوب ایران است که برای تخم ریزی از خلیج فارس به رودخانه های مجاور آن مهاجرت می کند. در این پژوهش ویژگی های مورفولوژیکی و تغییرات بافتی و سلولی ظاهر شده در گناد نر و اسپرماتوسیت های ماهی صبور در دو محیط مختلف زندگی جانور (آب شور و آب شیرین رودخانه های استان خوزستان) طی چرخه تولید مثلی آن بررسی شده است. نمونه برداری از رودخانه بهمنشیر (آب شیرین) و خورموسی (آب شور) انجام و پس از اندازه گیری و ثبت طول و وزن ماهی، قطعاتی از بیضه در محلول بوئن تثبیت گردید. از بافت های تثبیت شده، مقاطع پارافینه به ضخامت 5 میکرون تهیه و پس از رنگ آمیزی به روش هماتوکسیلین و ائوزین به وسیله میکروسکوپ نوری مورد مطالعه قرار گرفت. در بررسی بیضه ماهیان نر، 5 مرحله جنسی شامل: اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت اولیه، اسپرماتوسیت ثانویه، اسپرماتید و اسپرماتوزوآ مشاهده شد. سلول های اسپرماتوگونی بزرگترین سلول های جنسی بودند که در تمام مراحل چرخه تولید مثلی حضور داشتند. سلول های اسپرماتوسیت اولیه، کروی، کوچک تر و تیره تر از سلول های اسپرماتوگونی هستند. اسپرماتوسیت های ثانویه اندکی از اسپرماتوسیت های اولیه کوچک تر هستند. اسپرماتوزوآ ساختار گرد دارد که به خوبی توسط هماتوکسیلین رنگ آمیزی می شود درحالی که دم آن به خوبی رنگ نمی شود.
