پژوهش حاضر با تمرکز بر دو جرم معیّن، به بررسی تأثیر میزان خودکنترلی بر میزان مصرف مواد و الکل در میان دانشجویان پرداخته است. برای دستیابی به این هدف ابتدا با روش نمونه گیری تصادفی ســاده، دانشــگاه های تهران و علامه طباطبایی از بین دانشگاههای سراسری شهر تهران انتخاب و در مرحله بعد، تعداد 416نفر از دانشــجویان این دانشــگاهها به صورت در دســترس به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامههای مورد نظر برای آنها اجرا شد. به منظور تحلیل داده ها از نرمافزارهای اس.پی.اس.اس و لیزرل استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مقیاس خودکنترلی از شش عامل اشباع شده است و مدل نظری ساختار عاملی با داده های پژوهش برازش قابل قبولی نشــان داده است. نتایج همچنین نشان داد که خودکنترلی دانشجویان در حد متوسط بوده است. شایع ترین مواد مصرفی نیز، میان دانشجویان پسر «سیگار» و بین دختران «قلیان» بوده اســت. نتایج آزمون تی نشــان داد که بین دختران و پسران از حیث مصرف مواد و الکل تفاوت معناداری وجود دارد، به طوریکه مصرف مواد و الکل در بین دانشــجویان پسر بیشتر از دختران اســت. در نهایت مدل معادلات ساختاری نشــان داد که تمام مؤلفههای خودکنترلی پایین، به جز مؤلفه «ابراز خشــم،» میتوانند تغییرات مصرف مواد و الکل دانشــجویان را تبیین کنند؛ بنابراین خودکنترلی یکی از عوامل مهم و مؤثر، تبیین کننده مسئله مصرف مواد و الکل دانشجویان است.
