اباصلت حسین زاده کلاگر

یکی از نشانگرهایی که امروزه به عنوان DNA بارکد برای گونه‌های گیاهی پیشنهاد می‌شود، تعیین توالی ناحیه هسته‌ای ITS است. از آنجا که توالی‌یابی روشی پَر هزینه و نیازمند زمان طولانی است، این مطالعه با به کارگیری روش PCR-RFLP قصد دارد تا ضمن مطالعه الگوی چند شکلی ناحیه ITS نمدارهای هیرکانی، نتایج این دو روش (توالی‌یابی و PCR-RFLP) را با یکدیگر مقایسه نماید. به این منظور با استفاده از هشت آنزیم برشی، الگوی الکتروفورزی 9 گونه نمدار جمع آوری شده از جنگل‌های هیرکانی شمال ایران بررسی شد. نتایج نشان داد که علاوه بر آنزیم EcoRI که فاقد جایگاه برش در گیاهان گل‌دار است، آنزیم BsrBI نیز در تمام توالی‌های نمدار مطالعه شده، بدون جایگاه برش است. هر دو روش گونه‌های مورد بررسی را در 9 گروه مجزا قرار داد و تنها تفاوت در گروه‌بندی گونه Tilia begonifolia Steven است که یکی از پایه‌های آن در روش RFLP با گونه T. hyrcana Tabari and Colagar و در روش توالی‌یابی مستقیم با گونه T. rubra Rupr. در گروهی مجزا قرار گرفته است. همچنین، میزان همسویی نسبتاً بالای این دو روش با استفاده از آزمون منتل نیز تأیید شد (57/0r=). تحلیل PCoA نیز گویای تمایز گونه‌های T. dasystyla، T. hyrcana و T. rubra و با منشأ هیرکانی از یکدیگر است و تنها گونه T. begonifoila را نتوانسته است از این گونه‌ها جدا نماید. بنابراین، با توجه به نیاز به صرف زمان و هزینه کمتر برای روش PCR-RFLP ناحیه ITS و نیز همسویی نسبتاً بالای نتایج آن با روش توالی‌یابی مستقیم، این روش به عنوان روشی مناسب، ساده و کم هزینه برای تبارشناسی گونه‌های گیاهی پیشنهاد می‌شود.