۱۴۰۴/۰۱/۲۳

زهرا مهدی پور مقدم

مرتبه علمی: استادیار
ارکید: https://orcid.org/۰۰۰۰-۰۰۰۲-۶۰۷۹-۷۴۷۵
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
نشانی: دانشگاه مازندران، بابلسر
تلفن: ۰۱۱-۳۵۳۰۳۰۰۰

مشخصات پژوهش

عنوان
تحلیل پیرامتنی امضای اسدالله اصفهانی بر شمشیرهای عصر صفویه
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
پیرامتنیت، کتیبه خوشنویسی، شمشیر، اسدالله اصفهانی، مذهب شیعه، وجه شاهانه.
سال 1401
مجله نگارینه هنر اسلامی
شناسه DOI
پژوهشگران زهرا مهدی پور مقدم ، بهمن نامور مطلق ، شهریار شکرپور

چکیده

در عصر صفویه با حمایت سلاطین از هنر و صنایع، رزم‌افزارهای فلزی دستخوش تحولاتی گردید. از جمله؛ شمشیرهای فولادی که علاوه بر کیفیت تیغه‌ها، بر تزیینات و کتیبه‌های آن نیز توجه بسیار شده است. این کتیبه‌ها به عنوان یکی از اجزاء ثبت تاریخی، از لحاظ محتوا؛ اطلاعاتی دربارۀ تاریخ و شرایط اجتماعی عصر سازندگان و نام ایشان، نام‌های سفارش‌دهندۀ آثار و همچنین حاکمِ وقت ارائه می‌دهند. در این پژوهش برآنیم تا براساس رویکرد پیرامتنیت ژرار ژنت به بررسی ابعاد گوناگون امضاءِ «اسدالله اصفهانی» بر کتیبۀ شمشیرهای صفوی بپردازیم که به عنوان یک پیرامتن، امضاء و نام سازندۀ اثر چگونه می‌توانند در دریافت متن از سوی مخاطبان مؤثر واقع شوند؟ هدف، پی بردن به محتوای صریح و ضمنی امضاء، ارتباط متن، پیرامتن و در نهایت، مخاطب با یکدیگر بوده که به عقیدۀ ژنت؛ پیرامتنیت، در آستانۀ متن قرار داشته‌اند و نقش مهمی در ارتباط، درک و دریافت متن از سوی مخاطبان دارند. یافته‌های حاصل، به روش توصیفی و تحلیل محتوا انجام گرفته‌اند، بیان می‌کنند با توجه به ویژگی‌های امضاءِ «اسدالله»، به عنوان پیرامتن بانام حقیقی- یکی از شمشیرسازان درباری- و نیز پیرامتن بانام مستعار - لقبی برای برتری تیغه‌های ساخت شمشیرسازان دیگر- به‌ تنهایی درج نشده است. بلکه نام دارندۀ شمشیر نیز جزء لاینفک امضای اسدالله بوده که می‌تواند مظهر قدرت و عظمت سیاسی شاهان صفوی در رأس دربار باشد. سازندۀ این تیغه‌ها، علاوه بر وجه ظاهری امضاء و فرمانبرداری چاکرانه‌اش نسبت به شاه ولایت صفویان تلاش نموده تا با القاب و جملاتی، به اعتقادات شیعی شاهان صفوی تأکید نماید، که نشانگر وجه شاهانه، سیاست و اقتدار حکمرانان صفویه در زیر لوای اعتقادات شیعی و ارادتشان به خاندان نبوّت بوده است.