یاسر گلدوست

مقدمه در دو دهه اخیر سیر تحول صنعتی بسیاری از کشورها به سمت پروژه محوری تغییر کرده است. از این رو سازمان های پروژه محور ، پروژه های مختلف و متنوعی را در مناطق مختلف جغرافیایی زیر نظر بخش ستادی و مرکزی هدایت و پشتیبانی می نمایند. از آنجایی که صنعت ساخت، صنعتی پروژه محور است نقش اساسی را در توسعه و رشد اقتصادی کشورها به عنوان یکی از مهم ترین و بزرگ ترین صنایع در جوامع امروزی ایفا می کند. مسئله: با وجود اهمیت استراتژیک پروژه های صنعت ساخت ، شواهد حاصل از گزارش های مراجع نظارتی و تحقیقات پیشین ضعف عملکردی آن ها را نشان می دهد. از اینرو طیف گسترده ای از نحقیقات پیشین، در پاسخ به این مسئله صورت پذیرقته اند وتلاش داشتند تا علل این ناکارامدی ها را شناسایی نمایند. در میان کاوش و جستجوی این علل، یک دسته از پژوهش ها ، نقش منابع انسانی را آشکار نمودند. و نیز بیان داشتند که عملکرد مدیران پروژه وابستگی شدیدی به شایستگی های آن ها دارد. مرور پژوهش های یاد شده نشان می دهد به دلیل ماهیت وابسته به زمینه پدیده شایستگی‌های مدیران پروژه، پراکندگی و واگرایی در یافته-های محققان، پیرامون معرفی شایستگی‌های مدیران پروژه وجود دارد؛ به نحوی که فهرست جامعی از این شایستگی‌ها موجود نیست. همچنین پژوهش‌های اندکی در سازمان‌های پروژه محور ایران در راستای شناخت شایستگی‌های مدیران پروژه انجام شده است و به طور خاص در بستر جامعه هدف تحقیق، علی‌رغم وجود طیف گسترده و متنوع پروژه‌ها، تاکنون پژوهشی به این منظور انجام نشده است. علاوه بر این، متدهای ارزیابی و وزن‌دهی شایستگی‌های مدیران پروژه در تحقیقات گذشته، به سبب بهره‌گیری از تکنیک‌های قدیمی‌تر تصمیم‌گیری چندمعیاره و ناسازگاری بالای آنها، از دقت بالایی برخوردار نیستند. لذا این پژوهش با هدف رفع شکاف‌های دانشی مذکور تلاش دارد تا به مدل سلسه‌مراتبی شایستگی‌های مدیران پروژه در یکی از سازمان-های بزرگ پروژه‌محور ایران دست یابد. روش: این پژوهش از منظر هدف، کاربردی، از منظر روش، توصیفی پیمایشی و از منظر ماهیت، آمیخته است. به منظور شناسایی شایستگی ها، ابتدا با رویکرد فراترکیب، فهرست اولیه شایستگی ها از ادبیات پژوهش، استخراج و طبقه بندی گردید. سپس برای متناسب سازی این فهرست با خصوصیات بستر پژوهش، داده ها طی چند مرحله به کمک ابزار پرسشنامه از خبرگان جامعه هدف گردآوری گردید. پس از پالایش فهرست نهایی شایستگی ها، در گام بعد، داده ها با هدف وزن دهی شایستگی های مذکور، به کمک ابزار پرسشنامه، گردآوری و سپس با بهره گیری از روش بهترین - بدترین تحلیل شدند. یافته ها و نتایج: نتایج حاصل از این پژوهش 59 شایستگی را در ذیل9 مفهوم و 2مضمون شناسایی نمود. عناوین دسته های اصلی عبارت بودند از: توانمندی و پایبندی به اصول و 9 دسته فرعی با عناوین، تسلط بر حوزه های دانشی عام مدیریت پروژه، تسلط بر حوزه های دانشی خاص مدیریت پروژه در صنعت احداث، توانایی شخصیتی، توانایی تعامل با دیگران، اندوخته های فردی، مدیریت پروژه سازمانی، مهارت های مدیریت عمومی، التزام به اصول حرفه ای، فضایل اخلاقی به دست آمدند. ده شایستگی مهم پژوهش حاضر به ترتیب عبارتند از:1) نظم و دقت؛ 2) سلامت مالی؛ 3) مدیریت تامین مالی پروژه؛ 4) مسئولیت پذیری؛ 5) رهبری؛ 6) سابقه و تجربه کاری؛ 7) همسویی باسیاست ها و مقررات سازمان؛ 8) احترام به دیگران؛ 9) قانون مداربودن و 10)رعایت اصولHSSE.