مهدی تقی زاده طبری

شیخ صدوق از بزرگترین محدثان قرن چهارم است. بازیابی ملاکهای او در انتخاب و اعتبار روایدات، در شدناخت و اعتبارسنجی آثار وی نقش مهمی ایفا خواهد کرد. این پژوهش ملاکهای شیخ صدوق را بدا روش توصدیفی -تحلیلدی در دستور کار خود قرار داده است. نتایج حاصل حکایت از ایدن مطلدب دارد کده شدیخ صددوق، قبدل از ورود بده اع تبارسدنجی سندی و متنی روایات، به منبعشناسی و طریق تحمل حدیث به عنوان دو ملاک مستقل در سنجش روایات نظر داشدته اسدت. در بررسیهای منبعشناسانه، شیخ صدوق منابع را در سه دسته قرار میدهد: 8. منابع معتبر؛ که تمام روایدات آن اجمدالاق قابدل نقل هستند؛ 2. منابع فاقد اعتبار؛ که اخذ روایت از آنها روا نیسدت ؛ 9. مندابع بدا اعتبدار نسدبی؛ کده شدیخ صددوق بدا تعریدف محدودیتهایی در حوزههای محتوای روایات، سند و طریق آنها، خود را مجاز به بهرهگیدری از ایدن مندابع مدی داندد، ایدن محدودیتها در قالب انواع استثناء نمایان میگردد. در اعتبارسنجی طریق تحمل حدیث، شدیوه معمدو او در اخدذ و انتقدا احادیث و کتب حدیثی، سماع و قرائت است، طریق وجاده، وصیت و اعلام در اخذ کتب حدیثی را فاقد اعتبار دانسدته، امدا از اجازه و مکاتبه در مواردی بهره برده است. او در بررسی روایات، مدلاک هدای سدندی و متندی را لحداظ کدرده اسدت. در ملاکهای سندی با تعیین هویت راوی به تمییز راویان پرداخته و صحت حا و مدذهب راوی را نیدز مدورد توجده قدرار داده است. او به تصحیفات سندی نیز توجه داشته و عدم ارسا ، اتصا سند، کثرت طرق، تدواتر، شدهرت، عددم انفدراد و غریدب بودن سند را در اعتبار و پذیرش روایت دخیل دانسته است. در بررسی متنی روایات، با اشاره به آسیبهایی مانند تصدحیف، تحریف، زیادات، اضطراب، نسخ و تقیه، روایاتی را از حیطه عمل خارج دانسته است. ملاکهای فقه الحدیثی تأثیرگذار بر اعتبار روایات در کلام صدوق شامل موافقت با قرآن، سنت، عقل، آرای کلامدی صددوق، تداریخ، اقدوا مشدا یخ صددوق و مخالفت با روایات عامه است. او نهایت تلاش خود را در اعتباربخشی بده روایدات بده کاربسدته اسدت تدا روایدت را بده دلیدل تعار ظاهری از محدودهی اعتبار خارج نسازد. در روایات متعار فقهی و غیر فقهی، راهکارهایی مانند حمل وجوب بر استحباب، حمل بر رخصت، حمل مجمل بر مفسر، حمل مطلق بر مقید، حمل بر حالدت اضدطرار ، حکدم بدر تکدرر صددور، حمل بر جری را برای حفظ اعتبار روایات ب