با اینکه در خیزش ِ مردمی ِ طبرستان(قیام علویان) علیه استبداد و خودکامه گی عباسیان و عمال آنان عوامل مختلفی از جمله؛ سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و…دخیل و مؤثر بوده اند اما، محوری بودن نقش قرآن و تعالیم مترقّی آن در این قیام، امری است مبرهن و غیرقابل انکار. چراکه قرآن همواره از پیروان و مخاطبان خود می خواهد تا نسبت به سرنوشت خود، خانواده، جامعه، فرهنگ، حاکمیت، مملکت، ناموس و...بی تفاوت نبوده و در زمان ضرورت، اقدام نموده و در تحقق متعالی ترین اهداف اجتماعی و فرهنگی اش یعنی؛ تثبیت اهل ایمان برای برقراری عدل و داد و نیز غلبه ی دین ِ حق برای حاکمیت قوانین خدا، بکوشند. نقش آفرینی قرآن، رهبریت دینی و دینداری مردم از دلایل مهم ِ موفقیت قیام علویان بر ضد ّ این بیدادگران بوده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با هدف بررسی نقش آفرینی قرآن و آموزه های آن به عنوان ِ راهنمای عمل ِ اهل قیام و رهبرانش در دو عرصه ی اجتماع و فرهنگ، تأکید و جوانب و پیامدهای این نقش را در پیروزی قیام مورد مداقّه و واکاوی قرار داده است. نتایج پژوهش گویای این واقعیت است که علویان، طبرستان را دستخوش تحولات گوناگون اجتماعی و فرهنگی و مذهبی ساختند؛عوامل ِاجتماعی مؤثری چون: حُسن سلوک و تظلّم خواهی، اعتقاد به منجی و مهدویت، جلوگیری از خشونت خلفا نسبت به حکام محلی و مردم، مبارزه با فساد و مظاهر آن وهمچنین،اقدامات فرهنگی به ویژه تاسیس مساجدو مدارس علمیه درنقاط مختلف طبرستان نقش مهمی را در تحوالت فرهنگی منطقه ایفاء نمودند.
