1403/09/03
مهدی شاهرخ

مهدی شاهرخ

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0001-8137-2102
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس: https://www.scopus.com/dashboard.uri/Mehdi_Shahrokh
دانشکده: دانشکدۀ ادبیّات و زبان‌های خارجی
نشانی: بابلسر- سه راه دانشگاه- بلوار دانشگاه- پردیس دانشگاه مازندران- دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی- گروه زبان و ادبیات عربی
تلفن: 01135302205

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی تأثیر خوانش های نحوی بر معانی آیات قرآن کریم (مطالعۀ موردی: سورۀ بقره)
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
قرآن کریم، سورۀ بقره، دلالت معنایی، خوانش های نحوی، وجوه اعرابی.
سال 1399
مجله مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی
شناسه DOI
پژوهشگران غلامرضا کریمی فرد ، مهدی شاهرخ ، علی بابایی دم طسوج

چکیده

زبان عربی، از منظر علم نحو، زبانی انعطاف پذیر است و می توان به یک واژه از زوایای گوناگون اعرابی نگریست. بر همین اساس، از گذشته تاکنون نحویان در پرداختن به وجوه اعرابی، دلالت های معنایی آن ها را مورد توجه قرار داده اند. در قرآن کریم که خود مهم ترین عامل تکوین و تکامل علم نحو بوده است، میان نقش های نحوی و دلالت های معنایی، پیوندی بسیار عمیق برقرار است، به گونه ای که در برخی آیات، نوعِ نقش مراد از یک واژه، بر دلالت معنایی آن تأثیر به سزایی می گذارد. منظور از وجوه اعرابی در زبان عربی این است که یک واژه با عنایت به جایگاهش در جمله، ممکن است چندین نقش متفاوت داشته باشد و هر نقش می تواند جمله را دست خوش تغییرات معنایی کند. این مقاله با تکیه بر شیوۀ توصیفی تحلیلی درصدد آن است که با به کارگیری علم نحو، به عنوان ابزاری قوی در جهت آشکار نمودن نقش های متفاوت کلمات و با تکیه بر شواهد و نمونه هایی از آیات سورۀ بقره، وجوه اعرابی مختلف و دلالت های معنایی آن ها را در قرآن کریم بررسی نماید. نتایج این پژوهش نشان می دهد که مهم ترین علل وجودِ وجوهِ اعرابی قرآن که سبب توسع و یا دگرگونی معنی آیات می گردد؛ عدم قطعیت اعراب واژه و جمله، مبهم بودن نوع ساختار صرفی کلمه، اشتراک چند نقش در یک علامت اعرابی و محل های وقف در قرآن است.