نهضت جنگل، مهم ترین و مؤثرترین انقلاب در تاریخ معاصر ایران پس از مشروطیت، و اولین تجربه ی جمهوری خواهی در تاریخ ایران؛ از وجوه گوناگون، قابل تحلیل و بررسی است. در این جستار تاریخی، سعی شده است که ابعاد بین المللی این حرکت شناخته و معرفی شوند و میزان تأثیر تحولات و پدیده های جهانی بر: برآمدن، اوج گرفتن و فرو افتادن این نهضت بررسی گردد. از جمله موضوعاتی که در این مطالعه تحلیل و بررسی شده اند، عبارتند از: ظهورآلمان به عنوان یک قدرت جدید و نفوذ آن در عثمانی و ایران؛ انقلاب کمونیستی روسیه؛ مساعدت عملی بلشویک ها به میرزا کوچک خان، جنگ جهانی اول و قرارها و قرارداد های استعمارگران ، اثر پذیری جنگل در اوج حرکت و دوران طلایی آن، از رویدادها و تحولات دنیای بیرون؛ نقش انقلاب 1917 در تعالی و تکامل آن؛ تأثیر تز تکامل تاریخ و خیانت روس ها در شکست جنگل و... روش این پژوهش، بررسی تاریخی بر پایه ی اسناد تاریخی و تحلیل وقایع بر اساس فاکت های تاریخی بدست آمده (توصیفی- تحلیلی) است.
