در میان خلفای متقدم، بدون شک معاویه مرموزترین و پیچیده‌ترین آنها به حساب می‌آید. او شخصیت پیچیده‌ای دارد چون که ما حتی در مورد واقعیات عمومی زندگانی او ، شامل تقریبا بیست سالی که رهبر بلامنازع جامعه اسلامی بود و در مورد امپراتوری بزرگ وی، شناخت کمی داریم. حتی درمورد اعتقادات و اهداف باطنی او کمتر از این می‌دانیم. معاویه فردی پیچیده است از این رو مسلمانان هرگز مطمئن نبوده‌اند که در مورد او باید چگونه قضاوت کنند. معاویه در دوران زندگی‌اش نماد درگیری و اضطراب بود درگیری هایی که اجتماع مومنان را دچار پریشانی و اختلاف کرد مقوله‌ای که تا به امروز هم تداوم دارد. با این حال معاویه یک شخصیت تعیین کننده و تاثیر گذار در تاریخ اسلام محسوب می‌شود که بدون فهم او شناخت تحول سیاسی و مذهبی در سده نخست اسلامی ، نامفهوم و غامض بنظر می‌رسد. به علاوه، سوای آنکه ما درباره‌ی معاویه به عنوان یک فرمانروا و یک انسان (نقطه ای که نظرات ، به شدت در مورد آن متفاوت است) چگونه می‌اندیشیم، او یک نابغه سیاسی بود. در زمانی که، هیچ فردی با نبوغ کمتر، نمی‌توانست خلافت اسلامی را از تجزیه و فروپاشی نجات دهد
