مطالعه و بررسی در تاریخ تحولات سیاسی، مذهبی ایران در دوره سلجوقیان ) 095 929 ه . ق ( ما را به این واقعیت آشکار و ابزار آن تاثیر بسیار مهمی در روند این تحولات، در گستره ی ایران و عراق داشته است. ایران در دورهی » تبلیغات « میرساند که حکومت سلجوقیان در اوج اختلافات مذهبی به سر میبرد. عملکرد تعصبآمیز سلاطین سلجوقی و وزرای آنان اختلافات مذهبی را در جامعه ایران تشدید میکرد که به درگیریهای درون مذهبی و برون مذهبی میان درباریان، دیوانیان، سپاهیان و مردم عامه میانجامید. درنتیجه گروهی از علما و دانشمندان تحت فشارهای مذهبی یا مهاجرت کردند یا تبعید شدند و تعدادی از صاحب منصبان دربار و دیوان به قتل رسیدند. در این دوره فن مناظره رونق فراوانی یافت و تمامی امور سیاسی و اجتماعی تحت شعاع مذهب قرار گرفت. رقابت و مجادلات مذهب بین مذاهب اهل سنت حنبلی و اشعری شافعی و حنفی و اهل سنت با شیعه چنان افزایش یافته بود که به دسته بندی میان پیروان آنها منجر شد. ازاینرو برای تثبیت موقعیت خویش به شدت نیازمند تبلیغات و ابزارهای تبلیغ بودند. پژوهش حاضر سعی کرده با کمک منابع معتبر تاریخی، از قرون میانهی تاریخ ایران به ویژه دوره سلجوقیان به تبلیغات و نقش آن در منازعات فرقهای و مذهبی ایران عصر سلجوقیان بپردازد. مطالعهی این منازعات به خوبی نشان میدهد که فرقهها برای تأثیرگذاری بر دشمنان خود از تبلیغات و ابزارهای آن به اشکال نهان و آشکار بهره جسته و گاهی در تأثیرگذاری بر اهداف خود از این رفتارها نتایج مطلوبی به دست آوردهاند. در این پژوهش، پس از بررسی اصطلاح تبلیغات و مفاهیم آن به تحولات سیاسی و مذهبی عصر سلجوقیان پرداخته شده و سپس از نقش تبلیغات در جنگهای فرقهای و مذهبی ایران عصر سلجوقیان سخن رفته و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
