معماری اسلامی، بویژه معماری مساجد،تصویری از کیهان یا انسان در ابعاد کیهانی متجلی می سازد. معماری مسجد که در اسلام از معماری مقدس الهام میگیرد،نیز یک مدل از کیهان و محل مواجهه انسان با "کلمه الله" یا "لوگوس" است. معماری مساجد تبرستان تجلی ایده ومعنا در کالبد و محتوای معماری است. شناخت ویژگیهای شکلی و معنایی مساجد تبرستان نمی تواند صرفآ به صورت انتزاعی ویا در یک رابطه علت و معلولی محدود و یک بعدی مورد مطالعه قرار گیرد بلکه نگرشی همه جانبه با در نظر گرفتن کلیه عوامل در طول زمان و مکان لازمه آن است. در این مقاله مساجد تبرستان در نظام شکل و نظام معنا مورد بررسی قرار میگیرد. هر شکل بر مبنای معنا موجودیت می یابد و نیز فهم معنا می تواند از طریق نظام شکل صورت پذیرد. از این رو در رابطه با هر عنصر در مسجد چه عنصر کالبدی و چه عنصر ساختاری،معنا مقدمه لازم برای تولید شکل است.زیبایی شناسی معماری مساجد تبرستان در دو حیطه ی زیبایی شناسی تجربی و زیبایی شناسی محیطی بررسی خواهد شد.
