روح اله رحیمی

تاب‌آوری اجتماعی شامل شرایطی است که تحت آن، افراد با تغییرات انطباق می‌یابند و درواقع بیانگر توان جامعه در پاسخ‌‌گویی به بحران‌هاست. پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه‌های مکانی تاثیر‌گذار بر تاب‌آوری اجتماعی و ارزیابی آن در سه محله مسکونی بابل شکل گرفت. بدیهی است که تمامی اعمال انسانی در ظرف مکان رخ می‌دهد و این مهم بر تاب‌آوری اجتماعی خصوصا در مقیاس محله‌ای بسیار تاثیر‌گذار است. لذا جهت ایجاد یک چارچوب جامع؛ مولفه‌های به‌دست‌ آمده در دو گروه کلی مولفه‌های محیطی و غیر‌محیطی جای می‌گیرند. در ادامه نیز، جهت فهم نحوه تاثیرگذاری هر یک از مولفه‌ها، با استناد به نظریه مکان- تاب آور، مولفه‌های محیطی نیز، خود به سه دسته محیط فیزیکی، محیط ادراکی و محیط اجتماعی تقسیم شدند. به این ترتیب با درک خواستگاه پدید آمدن هر یک از مولفه‌ها می‌توان به بینش روشن‌تری در باب موضوع رسید. چارجوب مفهومی پژوهش، متشکل از 11 مولفه اصلی و 37 زیرمولفه تاثیر‌گذار بر تاب‌آوری اجتماعی با استفاده از ابزار پرسشنامه و برداشت‌های میدانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. در مجموع 384 پرسشنامه تکمیل شده‌است و با استفاده از نرم افزار spss26 مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد، در بین مولفه‌های محیطی، «دلبستگی به مکان»، «حس‌امنیت» و «تعاملات‌ اجتماعی» به ترتیب با مقادیر ویژه 196/3، 952/2 و 937/2 و در بین مولفه‌های غیرمحیطی، «آگاهی و دانش» با مقدار ویژه 949/1 بیش‌ترین تاثیرگذاری را بر تاب‌آوری اجتماعی داشته‌اند. همچنین سطح تاب‌آوری اجتماعی به‌ترتیب در محله پیرعلم و برج‌بن با میانگین 168/3 و 033/3 وضعیت نسبتا مطلوب و محله شهاب‌نیا با میانگین 994/2 وضعیت نامطلوبی دارد.