معماری ابتدایی و معماری بومی بر اساس خواسته‌ها و تمایلات محیط فرهنگی و محیط فیزیکی مردم بدون دخالت معماران و به خواست فرد بومی شکل می‌گیرد و نمادی از باور و عقیده یک منطقه یا یک جامعه است. روستا نمودی از معماری بومی و یک مسئله زیستی فرهنگی است، نوار شمالی کشور شامل سه استان گیلان، مازندران و گلستان به طور کلی در اقلیم معتدل و مرطوب قرار می‌گیرند اما در این سه ناحیه شاهد فرهنگ و سنت‌های متفاوت هستیم. در این پژوهش به بررسی مقایسه‌ای در این سه حوزه و رابطه فرم بنا با آداب و رسوم مردم ساکن در سه روستای کوهستانی ماسوله، مالخواست و فارسیان پرداخته شده است. در این پژوهش که از لحاظ هدف از نوع بنیادی کاربردی و به لحاظ روش شناسی از نوع توصیفی تحلیلی است، به بررسی نظریات پایه در حوزه انسان شناسی فرهنگی و ارتباط آن با معماری مسکونی بومی و همچنین مطالعه مقایسه‌ای به مقایسه گونه‌های مسکن بومی در این سه حوزه پرداخت شده است. نتایج این پژوهش بیان می‌دارد که با توجه به بررسی ابعاد اجتماعی فرهنگی مسکن بومی، مسئله انسان شناسی فرهنگی و فرهنگ در کنار مسائل اقلیمی، اقتصادی، معیشتی بر کالبد مسکن بومی در این سه ناحیه تاثیرگذار است.
