درّهی هلیلان در زاگرس مرکزی به دلیل شرایط زیست محیطی مساعد یکی از مهمترین سکونتگاههایی است که در ادوار مختلف پارینه سنگی مورد توجه گروههای انسانی قرار گرفته است. اشارات هیأت دانمارکی به کشفیات دورهی پارینه سنگی از یک سو و آگاهی نگارنده نسبت به زمینههای طبیعی و فرهنگی از سوی دیگر سبب شد که این ناحیه در قالب یک فعالیت فشرده مجدداً مورد بررسی قرار گیرد. حاصل این بررسی که در پاییز 5931 خورشیدی انجام شد با احتساب مکانهای شناسایی شده توسط دانمارکیها به 509 مکان پارینه سنگی رسید. علاوه بر ثبت مشخصات توپوگرافی و جغرافیایی مکانها و محیط پیرامونشان، دست افزارهای سنگی گروههای انسانی ادوار پارینه سنگی نیز گردآوری شد. گاهنگاری نسبی دورهی پارینه سنگی درّهی هلیلان بر اساس گونه شناسی این دست افزارها صورت گرفت. همچنین پارامترهای محیطی تأثیرگذار بر مکانگزینی جوامع این دوره مورد تحلیل قرار گرفتند. به طور کلی تعداد 51 مکان با شواهد پارینه سنگی قدیم، 39 مکان با شواهد پارینه سنگی میانی، 14 مکان با شواهد پارینه سنگی جدید و 11 مکان با شواهد فراپارینه سنگی تشخیص داده شد. ترسیم الگوهای استقراری دورهی پارینه سنگی در درّهی هلیلان نیز بر اساس الگوهای فرامنطقهای و الگوهای درون منطقهای این دوره صورت گرفت. عواملی چون اقلیم )آب و هوا(، منابع آبی، میزان ارتفاع از سطح دریا، ویژگیهای زمینشناسی و تکتونیکی به عنوان مهمترین پارامترهای مؤثر در انتخاب این ناحیه به عنوان یکی از سکونتگاههای مهم دورهی پارینه سنگی در زاگرس مرکزی شده است. در بعد درون منطقهای هم می- توان به تأثیر شیبهای آفتابگیر تراسها و برجستگیهای طبیعی مشرف بر منابع آبی اشاره نمود که سبب شکل گیری استقرارهای دورهی مذکور در درّهی هلیلان شدهاند. زاگرس مرکزی، درّه هلیلان، الگوهای استقراری،
