ناصر جعفری

رشد و نمو گیاهان آبزی به عواملی نظیر نور، دما، اکسیژن محلول، اسیدیته و همچنین مواد آلی و معدنی بستگی دارد. عوامل محیطی از مهمترین مسائل تأثیرگذار در شکل گیری ساختار جوامع گیاهی و پراکنش آنها در هر ناحیه است. اکوسیستم های آبی یکی از با ارزش ترین و حیاتی ترین عناصر در چرخه های حیات می باشند. در اکوسیستم های آبی مناطق معتدل گرمسیری، نیمه گرمسیری و گرم، Azolla filiculoides Lam. به عنوان یک سرخس آبزی شناور دارای توزیع گسترده جغرافیایی می باشد. سرخس آزولا جهت تثبیت نیتروژن، دارای رابطه همزیستی با جلبک Anabaena azollae می باشد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثر عوامل اکولوژیکی از قبیل دما، اسیدیته، هدایت الکتریکی، شوری، اکسیژن محلول، نیترات و فسفات از اکوسیستم های متفاوت آبی بر برخی شاخصهای فیزیولوژیکی آزولا (A. filiculoides) مانند درصد ماده خشک، رنگدانه های فتوسنتزی، آنتوسیانین، محتوای پروتئین، فعالیت آنزیم پراکسیداز، نیتروژن و فسفر کل و فراوانی آنابنا و هتروسیست بوده است. در مطالعه حاضر آزولا به همراه نمونه آب از اکوسیستم های آبی متفاوت شامل کانال، زمین شالیزاری و تالاب در 4 تکرار و در دو رنگ سبز و قرمز جمع آوری و در دمای 4 درجه سانتی گراد به آزمایشگاه منتقل شدند. نتایج حاکی از آن است که میزان دما و اسیدیته در بین اکوسیستم های آبی تفاوت اندکی را از نظر آماری نشان داده است. در حالیکه منطقه زمین کشاورزی دارای بالاترین میزان هدایت الکتریکی و شوری و پایین ترین مقدار اکسیژن محلول در بین مناطق مورد مطالعه بوده است. نتایج نشان داد که درصد ماده خشک، پروتئین، میزان آنتوسیانین، نیتروژن و فسفر کل و تقریبا فراوانی آنابنا و هتروسیست در آزولای قرمز در تمام مناطق مورد مطالعه بدون در نظر گرفتن شرایط متفاوت آبی محیط رشد گیاه، بیشتر از آزولای سبز بوده است. افزایش تنش شوری و کاهش اکسیژن محلول در زمین شالیزاری باعث بالا رفتن میزان رنگدانه های فتوسنتری (کلروفیل a و (b، کاروتنوئید، آنتوسیانین، پروتئین و افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز در هر دو نوع آزولای سبز و قرمز این منطقه نسبت به دو منطقه دیگر شده است. اگرچه میزان کلروفیل a و b در آزولای سبز زمین کشاورزی بیشتر از آزولای قرمز افزایش یافته است. در نتیجه گیری کلی می توان گفت آزولای قرمز به دلیل تجمع بالاتر ماده خشک، نیتروژن و فسفر کل و همچنین سنتز ب