ناصر جعفری

یک گیاه برای رشد، نمو، فرآیند های فیزیولوژیکی و همچنین برای ساختن متابولیت های اولیه که بسیار مهم هستند و ثانویه برای دفع حشرات و تولید رنگیزه و مواد موثره، به یکسری عوامل وابسته هستند که در این رساله به بعضی از آنها پرداخته شد. از جمله مواد موثره فنل و فلاونوئید ها، رادیکال آزاد DPPH، دما، ارتفاع، پارامترهای خاکی مانند بافت خاک، عناصر کم مصرف، اسیدیته خاک و هدایت الکتریکی بررسی شد. در این پایان نامه برآن شدیم تا درباره ی یکی از هزاران گونه ی گیاهی تفحص کنیم. گیاه زعفران خزری (Crocus caspius) که بسیار مشابه زعفران بنفش است ولی با کمی ظاهر متفاوت که برای این پژوهش انتخاب شد. زعفران از خانواده Iridaceae است و Crocus از نام یونانی Krokos و از نام عبری karkon به معنی زعفران گرفته شده است. Krokos به معنی نخ و قیطان میباشد که اشاره به خامه های گل دارد. گونه های متعددی به عنوان گیاه زینتی گل دار بهاره و پاییزه کشت میشوند. پراکنش آن مرکز و غرب آسیا میباشد . زعفران خزری گیاهی یکساله و متعلق به تیره زنبق که در دنیا پراکندگی محدودی دارد و انحصاری ایران و در مناطق شمالی ایران است. زعفران خزری یکی از گونه های سرده زعفران میباشد، ارتفاع این گیاه به 12 سانتی متر میرسد و دارای لوله ی بلند و زیبایی می باشد، که در چمنزارها و حاشیه جنگل های منطقه دریای خزر از سطح دریا تا ارتفاع 1300 متر می رویند. گل های این گونه در بخش مرکزی نارنجی و گاهی اوقات 3 زبانه بیرونی گلپوش آن دارای رنگ بنفش روشن می باشد. برگ ها همراه گل ها ظاهر میشود و میوه آن تا پیش از بهار آینده رشد نمیکند و فصل گل دهی این گیاه ماه مهر و آبان می باشد. در این پژوهش، گیاه زعفران خزری مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. در فصل پاییز، ماه آبان و آذر بهمراه نمونه های خاک هر منطقه از سه ناحیه (منطقه 1) شِکتا ی ساری، (منطقه 2) جُنیدِ قائمشهر و (منطقه 3) روستای سید ابو صالح قائمشهر جمع آوری شد. این گیاه با شرایط محیطی مختلف از قبیل ارتفاع، دما و عوامل خاکی جمع آوری گشت که نمونه ها بعد از خشک شدن، به آزمایشگاه منتقل شدند. نخست پارامترهای فنل و فلاونوئید و رادیکال DPPH اندازه گیری شد و بعد پارامترهای اکولوژیکی مانند عوامل خاکی و ارتفاع و دما و بارش زیست گاه گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که عناصر فسفر، پتاسیم، نیتروژن ازت، آه