علیرضا نقی نژاد

کشور ایران از اقلیم و توپوگرافی متنوعی برخوردار می‌باشد و از نظر تنوع ‌زیستی بسیار غنی است به طوریکه دو نقطه از 36 نقطه داغ تنوع ‌زیستی جهانی متعلق به ایران است. حدود 8000 گونه گیاهی آوندی در ایران می روید که از این تعداد تقریبا 2500 گونه اندمیک و منحصرا در محدوده‌های جغرافیایی این کشور می باشند. گونه‌های اندمیک سازگار به محیط های محدود هستند و معمولاً در برابر تهدیدات انسانی و تغییرات طبیعی بشدت آسیب‌پذیر هستند و بیشتر در معرض خطر انقراض هستند. این تحقیق به منظور شناسایی و طبقه بندی زیستگاه 1102 گونه‌ی آوندی اندمیک ، اشکال زیستی، مناطق جغرافیایی و تعیین روابط میان اشکال زیستی و زیستگاه آنها به انجام رسیده است. زیستگاه و شرایط خاکی این گونه‌ها مستقیما از نمونه‌های هرباریومی در هرباریوم‌های مجازی مهم و همچنین، مقالات و کتب مختلف استخراج شده است. بر اساس اطلاعات، گیاهان اندمیک مورد مطالعه در 23 نوع زیستگاه در دو سطح برای گونه‌های اندمیک دسته بندی شدند. زیستگاه‌های سطح اول (کلان) شامل علفزار و استپ، مناطق صخره‌ای، جنگلی، درختزار‌، زیستگاه آشفته و تخریبی، زیستگاه بیابانی و نیمه‌بیابانی، تپه شنی و مناطق تالابی (وتلندها) می‌باشند. به طور کلی بیشترین تعداد گونه در زیستگاه علفزارهای استپی با 553 گونه (1/50%) و مناطق صخره‌ای با 519 گونه (47%) قرار دارند. بیشترین اشکال زیستی متعلق به همی‌کریپتوفیت‌ها با 500 گونه (4/45%) و بیشترین پراکنش جغرافیایی گونه‌های اندمیک در منطقه ایرانو-تورانی با 960 گونه (1/87%) می‌باشد.