1403/09/28
علیرضا نقی نژاد

علیرضا نقی نژاد

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم پایه
نشانی:
تلفن: 01135302459

مشخصات پژوهش

عنوان
بررسی ترکیب پوشش گیاهی و عوامل زیست‌محیطی مؤثر بر آن در زیستگاه‌های رودرال پردیس اصلی دانشگاه مازندران
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
گیاهان رودرال، پردیس اصلی دانشگاه مازندران، تنوع زیستی، پوشش گیاهی، درو
سال 1403
پژوهشگران زهرا محرابی(دانشجو)، سید محمد حجتی(استاد مشاور)، ناصر جعفری(استاد راهنما)، علیرضا نقی نژاد(استاد راهنما)

چکیده

پوشش گیاهی و تنوع زیستی از مهم‌ترین عناصر یک منطقه به ‌شمار می‌روند که به طور مداوم به‌ دلیل کاهش رویشگاه، تغییرات کاربری، حذف گونه‌های گیاهی و جانوری، تغییرات اقلیمی و حضور و رشد گونه‌های مهاجم یا بیگانه رو به کاهش هستند، به همین دلیل بررسی و اندازه‌گیری تنوع زیستی از کلیدی‌ترین مطالعات اکولوژی به حساب می‌آید. رودرال‌ها نوعی پوشش گیاهی خود‌به‌خودی هستند که در مکان‌های باز و تخریب‌یافته‌ای پیدا می‌شوند که معمولاً توسط فعالیت‌های انسان ایجاد شدند. این مطالعه به معرفی گیاهان رودرال، ارائه اطلاعات حاصل از پراکنش جغرافیایی و اشکال زیستی آن‌ها، تعیین گروه‌های پوشش گیاهی، بررسی مهمترین عوامل زیست‌محیطی مؤثر بر ترکیب پوشش گیاهی، بررسی تأثیر عوامل مختلف بر تنوع زیستی و بررسی پاسخ عوامل خاکی به درو در زیستگاه‌های رودرال پردیس اصلی دانشگاه مازندران می‌پردازد. داده‌های نمونه از 50 پلات 10 متر مربعی که به صورت سیستماتیک-تصادفی انتخاب شدند، برداشت شد. علاوه بر فهرست ترکیب گونه‌های گیاهی و سطح اشغال هر یک از آنها، فاکتورهای محیطی نیز برای هر پلات اندازه‌گیری شد. رده‌بندی پوشش گیاهی با استفاده از Modified TWINSPAN انجام شد. علاوه بر این برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش رسته‌بندی CCAو آزمون‌های t-test و ANOVA استفاده شد. در نهایت 88 گونۀ گیاهی در 63 جنس و 21 تیره شناسایی شد. از نظر پراکنش جغرافیایی غالب گیاهان (31 گونه، 22/35%) مربوط به عناصر چند ناحیه‌ای بودند. غالب‌ترین شکل زیستی متعلق به تروفیت‌ها با 60 گونه (18/68%) بود. در این بررسی چهار گروه پوشش گیاهی معرفی شد: گروه پوششی (I) Alopecurus myosuroides_ Poa trivialis، گروه پوششی (II) Eleusine indica_ Filago pyramidata_Imperata cylindrica، گروه پوششی (III) Lolium persicum _ Cynodon dactylon_ Trifolium arvens و گروه پوششی (IV) Phleum pratense. درصد ماسه، رطوبت، کربن آلی، نیتروژن و هدایت الکتریکی خاک در تفکیک گروه‌های گیاهی مؤثر بودند. نتایج نشان داد افزایش عوامل هدایت الکتریکی و درصد لای خاک به طور معنی‌داری باعث افزایش تنوع زیستی و افزایش عوامل pH و درصد ماسۀ خاک موجب کاهش تنوع زیستی شده‌اند اما شاخص تنوع اختلاف معنی‌داری بین دو گروه پلات‌های مناطق دروشده و درو‌نشده نشان نداد. درصد نیتروژن، کربن آلی، لای و هدایت الکتریکی خاک اختلاف معنی‌داری بین دو گروه پلات‌های درو‌شده و درونشده نشان دادند. در نهایت این نتایج نشان داد که زیستگاه‌های رودرال در محوطۀ پردیس اصلی در دانشگاه مازندران از نظر جوامع گیاهی و تنوع گونه‌ای واجد اهمیت بالایی است و ضرروت حفاظت از این تنوع زیستی باقی‌مانده را نشان می‌دهد.