1403/09/28
علیرضا نقی نژاد

علیرضا نقی نژاد

مرتبه علمی: استاد
ارکید:
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده علوم پایه
نشانی:
تلفن: 01135302459

مشخصات پژوهش

عنوان
تأثیر عملیات درو بر ویژگی‌های بوم شناختی و تنوع زیستی گیاهی جوامع رودرال شهری
نوع پژوهش
پایان نامه
کلیدواژه‌ها
تنوع زیستی، درو، رودرال، عوامل خاکی، غنای گونه‌ای‌
سال 1403
پژوهشگران زهرا نقی پور(دانشجو)، سید محمد حجتی(استاد مشاور)، علیرضا نقی نژاد(استاد راهنما)، ناصر جعفری(استاد راهنما)

چکیده

خصوصیات پوشش گیاهی در هر منطقه‌ای، از الگوی ثابتی پیروی می‌کند که بازگوکننده نحوه تعامل اجزای آن اکوسیستم و همچنین انعکاسی از شرایط غالب محیطی آن منطقه است. پوشش گیاهی رودرال ناپایدار و بسیار پویا هستند و بخش مهمی از پوشش گیاهی شهری را تشکیل می‌دهند. این جوامع مقاومت بالایی در برابر شرایط اقلیمی متفاوت دارند و انعطاف‌پذیری بالایی هم در برابر اختلالات طبیعی و مصنوعی از خود نشان می-دهند. دروکردن یک مورد از این اختلالات است که می‌تواند سبب حفظ یا کاهش تنوع گونه‌ای منطقه شود. مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر درو بر تنوع زیستی و برخی از ویژگی‌های بوم‌شناختی در اکوسیستم‌های رودرال انجام گرفت. برای این منظور دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری و مجتمع خوابگاهی حضرت زینب بابلسر به‌عنوان محدوده مورد مطالعه انتخاب شد. در طی این مطالعه 50 پلات به ابعاد 10 متر مربع به طور تصادفی_منظم در دو فصل رویشی بهار و تابستان در مناطق درو شده و درو نشده برداشت شد. گونه‌های گیاهی موجود در هر پلات، به ‌دقت جمع‌آوری و شناسایی و عوامل خاکی رطوبت، چگالی ظاهری، بافت خاک، هدایت الکتریکی، اسیدیته، نیتروژن و کربن خاک در هر پلات ثبت و اندازه‌گیری شد. در این مطالعه برای طبقه‌بندی پوشش گیاهی منطقه از آنالیز دو طرفه گونه‌های شاخص (TWINSPAN) استفاده شد. جهت بررسی عوامل محیطی مورد نظر با داده‌های پوشش گیاهی و تعیین مؤثرترین این عوامل از آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) و همچنین به‌منظور بررسی تأثیر عملیات درو بر عوامل مختلف محیطی از آزمون t استفاده گردید. آزمون ANOVA و همبستگی پیرسون نیز برای ارتباط بین عوامل محیطی و شاخص تنوع زیستی شانون مورد استفاده قرار گرفت. در بررسی فلوریستیکی مناطق مورد مطالعه، تعداد 76 گونه متعلق به 18 خانواده و 54 جنس شناسایی شده است. از نظر پراکنش جغرافیایی گیاهان عمدتاً به عناصر چند‌ناحیه‌ای تعلق دارند. بیشترین شکل‌ زیستی مشاهده شده مربوط به تروفیت‌ها با 51 گونه (%67) می‌باشد. در این زیستگاه تعداد پنج گروه پوششی: Paspalum dilatatum – lolium perenne ، Crepis micranta- Phalaris minor، Oxalis stricta – Brachypodium distachyon، Avena fatua- Poa trivialis، Bromus sterilis – Rostraria cristata تشخیص داده‌شد. نتایج حاصل از CCA نشان داده است که مهم‌ترین عامل در شکل‌گیری و تفکیک این گروه‌های گیاهی میزان ماسه خاک، هدایت الکتریکی و رطوبت خاک بودند. شاخص تنوع زیستی شانون با افزایش میزان ماسه‌ خاک به طور معنی‌داری افزایش می‌یابد و نیتروژن و درصد لای موجب کاهش تنوع زیستی شانون شده است. برحسب آزمون t درصد رس خاک اختلاف معنی‌داری بین دو گروه پلات‌های درو شده و درو نشده نشان داد که مطابق NMDS انجام شده، پلات‌های درو‌شده پراکندگی و تنوع گونه‌ای بیشتری را نشان می‌دهند. در سال‌های اخیر گونه‌های رودرال به تدریج به موضوع اصلی مطالعات پوشش گیاهی شهری تبدیل شده‌اند. الگوهای تنوع گونه‌های رودرال نسبتاً پیچیده هستند و نیازمند تلاش‌های زیادی برای آشکارکردن الگوها و تفکیک تنوع طبقه‌بندی و جامعه گیاهی و تنوع اکوسیستم می‌باشد.