علیرضا نقی نژاد

دیاتومه‌های اپی‌لیتون گروهی از جلبک‌های شاخه Bacillariophyta هستند که بر سطح سنگ‌ها و سطوح سخت رشد می‌کنند. در پژوهش حاضر، شناسایی و تغییر جمعیت فلور دیاتومه‌های رودخانه بابلرود بررسی شد. نمونه‌برداری از خرداد 1390 تا شهریور‌ماه 1391، هر 30 روز یک بار در پنج ایستگاه انجام گرفت و همراه با آن عوامل فیزیکی و شیمیایی نظیر: درجه حرارت، اسیدیته، نیترات و فسفات و هدایت الکتریکی اندازه‌گیری شد. نمونه‌ها با روش Patrick و Reimer (1966) آماده شدند. از 72 گونه گزارش شده 33 گونه (46 درصد) انتشار گسترده‌ای در همه نمونه‌ها داشتند. اغلب گونه‌ها متعلق به جنس‌های Navicula (12)، Nitzschia (9)، Achnanthes (9)، Cymbella (8) و Gomphonema (6) بودند. تنوع گونه‌ای دیاتومه‌ها از بالادست به سمت پایین دست رودخانه کاهش یافته است که نشان دهنده افزایش آلودگی آب است. همچنین، تأثیر تغییرات عوامل محیطی مانند هدایت الکتریکی، اسیدیته، درجه حرارت، نیترات و فسفات در پراکنش گونه‌های دیاتومه بررسی شد. در قسمت‌های بسیار آلوده رودخانه بابلرود گونه‌هایی نظیر: Gomphonema olivaceum، Navicula pupula، Nitzschia flexa و Pinnularia major مشاهده شدند، در صورتی که در قسمت‌هایی با آلودگی نسبتاً کم گونه‌های: Achnanthes clevei، Achnanthes deflexa، Cymbella affinis و Fragilaria virescens حضور بیشتری داشتند. بنابراین، این نتیجه حاصل شد که می‌توان از دیاتومه‌ها به عنوان شاخص‌های کمّی از شرایط زیست محیطی در اکوسیستم‌های رودخانه‌ای استفاده نمود.