مجید تفریحی

گیاه باریجه با نام علمی Ferula gummosa متعلق به خانواده Apiaceae می‌باشد که در مناطق کوهستانی ایران به ویژه البرز مرکزی می‌روید. از اثرات دارویی آن می‌توان به اثرات ضد باکتریایی، ضد اسپاسم، ضدالتهابی، ضد آنژیوژنزی، ضد ویروسی و ضد سرطانی نام برد. سرطان پروستات دومین سرطان رایج و پنجمین عامل مرگ و میر وابسته به سرطان در میان مردان می باشد . بر این اساس محققین در پی یافتن ترکیبات و مکمل های گیاهی برای مهار سرطان پروستات می باشند. مطالعات انجام شده بر گیاهان جنس Ferula اثرات کشندگی آنها را روی سلول های سرطانی PC3، MCF-7و HT-29اثبات کرده اند، به طوری که گیاهان جنس Ferula می توانند مانع از تکثیر سلول ها شوند و آپوپتوز را القا کنند. هدف از این پژوهش مطالعه اثرات کشندگی و آنتی اکسیدانی صمغ گیاه Ferula gummosa روی سلول های PC-3 است. برای این منظور ابتدا میزان سمیت عصاره اتانولی صمغ گیاه باریجه روی سلول های PC-3 با استفاده از تست LDH بررسی شد. سپس جهت بررسی آسیب های اکسیداتیو وارد بر میتوکندری، میزان ROS موجود در سلول های سرطانی و مقایسه آن بعد از تیمار با صمغ گیاه باریجه با کمک پروب DCF موجود در تست ROS assay سنجیده شد و برای بررسی های عینی از رنگ ردامین123و میکروسکوپ فلوئورسنت استفاده شد. در ادامه جهت بررسی های کمی دقیق از تکنیک qPCR برای سنجش بیان ژن های BAX ، Bcl-2، P53 و β-catenin استفاده شد. بر اساس نتایج تست LDH، عصاره اتانولی صمغ باریجه حیات سلول های PC-3 را به طور بالقوه ایی در غلظت µg/ml 9مهار کرد. آزمایش ROS assay نیز نشان داد میزان گونه های فعال اکسیژن، همراه با افزایش غلظت دارو روند کاهشی داشتند اما در غلظت µg/ml9اندکی افزایش مشاهده شد. مشاهدات میکروسکوپی فلوئورسانس حاکی از کاهش پتانسیل غشای میتوکندری بود که با افزایش غلظت دارو منجر به القای آپوپتوز شد. میزان بیان ژن های BAX و P53 در غلظت IC50 افزایش یافت و در ژن های Bcl-2 و β-catenin در غلظت IC50 این روند به صورت کاهشی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که گیاه F. gummosa دارای اثر کشندگی و آنتی اکسیدانی می باشد و می تواند به عنوان کاندیدی برای داروی ضد سرطان پروستات مناسب باشد.