بی تردید برکات و ثمرات روزه برای مومنان انتهائی ندارد، ولی آن چه که هنرمندان جهان اسلام از آن خوشه چینی کرده اند، جنبه های عرفانی خاصی است که می توانستند برای تجلی آن رنگ ها را بیامیزند، فرم ها و نقش ها را شکل دهند، نور را جستجو کنند و سپس خود و مخاطبان را به آسمان پرواز دهند. این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی انجام گردید، می کوشد تا ضمن بررسی جنبه های مختلف عرفانی مکشوفه از دل روزه و امساک برای معشوق، حاصل و تاثیر آن را که از حیث محتوا و فرم در هنر اسلامی تجلی داشته است، مورد کنکاش قرار دهد. حاصل پژوهش گویای آن است که هنرمند اسلامی با چیدن خوشه های عرفانی چون رسیدن به وصال الهی، معرفت بی واسطه به جهان هستی، سر باطن، دوری از غیر خدا، دیدن روی محبوب و تزکیه نفس که از دل عرفان روزه و امساک برای دیدار معشوق بدست می آید، رابطه ای تنگاتنگ با هنر و معنویت برقرار می کند و با خلق فرم و نقش و رنگ های دگر در قالب آثار معماری، کتاب آرائی، تصویرگری، خوشنویسی و حتی موسیقی و نمایش، شرح دیدار خود با محبوب را می نمایاند.
