مهران رضائی

زندگی انسان ابعاد مختلفی دارد؛ یکی از پرچالش‌ترین ابعاد در ادوار مختلف زندگی انسان‌ها در طول تاریخ، بحث از اخلاق و ارزش‌های اخلاقی بوده است. بررسی ابعاد مختلف دگردیسی ارزشی (اعم از شناخت معیار ارزش‌ها و عوامل موثر در تغییرپذیری ارزش‌ها و همین طور راهکارهای نهادینه سازی ارزش‌ها در بستر تربیت) می‌تواند از مسائل پر اهمیت و دغدغه‌های اندیشمندان و مسئولین جامعه باشد. فلذا ضرورت دارد که ارزش و ضد ارزش مورد شناسایی قرار گرفته شود، این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه به بررسی دگردیسی ارزش‌های اخلاقی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی پرداخته است که نتایجی را به دنبال داشته است: معیارهای تعیین و تشخیص ارزش از ضد ارزش از دیدگاه آیت الله جوادی آملی به دو دسته 1. معیارهای غیرصحیح تشخیص ارزش از ضد ارزش که در بر گیرنده وسعت مالی، کثرت و زیادی، دارا بودن نعمت ها و ... است. 2. معیارهای صحیح تشخیص ارزش از ضد ارزش نیز شامل اطاعت یا عدم اطاعت خداوند، سیره علمی و عملی انبیاء و معصومین علیهم السلام، حق و باطل، خشنودی و خشم خداوند و ... می باشد. عواملی در تغییر پذیری ارزش‌ها از دیدگاه آیت الله جوادی آملی مؤثرند که در دو گروه 1. عوامل نابود کننده ارزش که شامل اسراف، دوری از فطرت، ملکه شدن رذائل، دوری از اعتصام به فرمان خدا، جنگ طلبی، دنیاطلبی، اثر معرفت مادی در انکار اصول ارزشی، عناد با رهبران الهی و ... می باشد. 2. عوامل تقویت کننده ارزش‌ها که در برگیرنده پرهیز از حرام، معرفت خدا، تغییر در بنیان‌های اجتماعی، تمسک به منبع اصول ارزشی، وجود دولت نیرومند، هماهنگی عقل و نقل در مسائل معرفتی و ارزشی، اخلاص در نیت و تمسک به توحید، تبعیت از انبیاء، دفاع مقابل بیگانگان و ... است. اما راهکارهای نهادینه سازی ارزش‌ها در بستر تربیت از دیدگاه آیت الله جوادی آملی نیز از روش‌های تربیتی که شامل تربیت هنری، تربیت عقلانی، تربیت محبت و عاطفه محور، تربیت اجتماعی، تربیت اخلاقی و تربیت دینی می باشد. Human life exists. One of the most challenging cases in different periods of human life throughout history has been the discussion of ethics and moral values. Examining the different values of education (recognition of values and influential factors in the change of values and similar solutions of institutionalization of values in the context of education) can be one of the important issues and concerns of thinkers and society officials. Therefore, it is necessary to identify value and anti-value, this article has investigated the metamorphosis of moral values from Ayatollah Javadi Amoli's point of view by descriptive analytical method and using library resources, which has followed the results: The criteria for determining and distinguishing value from anti-value from Ayatollah Javadi Amoli's point of view are divided into two categories: 1. Incorrect criteria for distinguishing value from anti-value, which include financial extent, abundance, having blessings, etc. 2. The correct criteria for distinguishing value from anti-value also include obeying or disobeying God, the scientific and practical life of the prophets and the infallibles, peace be upon them, right and wrong, God's pleasure and anger, etc. Ayatollah Javadi Amoli's point of view is that there are factors that are effective in the changeability of values, which are in two groups: 1. Factors that destroy value, which include extravagance, avoiding nature, becoming the queen of vices, avoiding sit-in at the command of God, warlikeness, worldliness, the effect of material knowledge in denying value principles, stubbornness with divine leaders, etc. 2. Factors that strengthen values, which include avoiding the forbidden, knowledge of God, changes in social foundations, adherence to the source of values, the existence of a strong government, coordination of reason and transmission in matters of knowledge and values, sincerity in intention and adherence to monotheism, obedience From the prophets, it is defense against foreigners and... However, the solutions for institutionalizing values in the context of education from the point of view of Ayatollah Javadi Amoli are also educational methods that include artistic education, intellectual education, love and emotion-oriented education, social education, moral education, and religious education.