قرآن کریم اعمال هر فرد را بر اساس «شاکله» او معرفی فرموده است و همین امر، خاستگاه دیدگاه‌ها و نتیجه‌گیری‌های متنوعی شده است؛ اگر شاکله، ریشه در خلقت فرد داشته باشد، گونه‌گونی ماهیت‌های بشری و نوعی جبر در صدور رفتارها، از نتایج محتمل آن خواهد بود و اگر پدیده‌ای خودساخته باشد، کشف زمینه‌ها و عوامل دخیل در آن اهمیت خواهد یافت. این نوشتار تلاش می‌کند به شیوه توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانه‌ای و با بررسی آیات و روایات مربوطه، مفهوم و مقصود از شاکله و عوامل شکل‌گیری آن را کشف و ارائه نماید. نتایج بررسی نشان می‌دهد شاکله آدمی، شخصیت اخلاقی خودساخته و خُلق و خوی ثانوی فرد است که تحت تأثیر عواملی همچون زمینه‌های ژنتیکی، وراثتی و شخصیتی، غرایز، گرایشات فطری، قوه عاقله، محیط اجتماعی و فرهنگ پیرامونی، و عنصر اختیار و انتخاب فرد شکل می‌گیرد. از این رو، ضمن منتفی شدن جبرگرایی در اعمال، نقش علم اخلاق و تربیت در ایجاد شاکله و متقابلا نقش شاکله در بروز رفتارها، مسأله نیت و خلوص آن، و مسأله خلود روشن می‌شود. نتیجه این پژوهش در حوزهای مختلف مطالعات اسلامی مانند جبر و اختیار،خلود، ماهیت و فلسفه علم اخلاق، علوم تربیتی و برخی مسایل دانش اخلاق مانند اخلاص کاربرد آشکار دارد.
