1403/08/28
محسن نورائی

محسن نورائی

مرتبه علمی: دانشیار
ارکید: 0000-0002-9216-3469
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده الهیات و معارف اسلامی علامه حسن زاده آملی (ره)
نشانی:
تلفن: 01135302605

مشخصات پژوهش

عنوان
تفسیر تربیتی آیه استرجاع
نوع پژوهش
مقاله چاپ شده
کلیدواژه‌ها
تفسیر تربیتی آیۀ استرجاع نظام تربیتی تربیت قرآنی
سال 1403
مجله قرآن و علم
شناسه DOI
پژوهشگران سیده فاطمه قدیری نژاد ، محسن نورائی ، سید محسن موسوی

چکیده

در این پژوهش آموزه‌های تربیتی آیه استرجاع (که خود فرازی از آیه 156 سوره بقره است) بررسی شد. مفاد تربیتی این آیه در شش محور اساسی، امکان، اصول، روش، هدف، ابعاد و عوامل تربیت تقسیم گردید. نوشتار حاضر در پی آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و تکیه بر تفسیر تربیتی، محورهای پیش‌گفته را از آیه استخراج کرده و به بحث بپردازد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که آیۀ استرجاع امکان تربیت انسان را که لازمۀ اعتراف به توحید و معاد است، تأیید می‌کند. در این آیه از روش اعطای بینش، تذکر، تشویق، تلقین به نفس، الگو‌دهی و حب عبودی برای تربیت استفاده شده است. آیۀ استرجاع به برخی از ابعاد تربیت در حیطۀ شناختی، عاطفی و روانی معطوف است که از مهمترین آنها، بعد تربیت عقلانی، اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی قابل ذکر است. اهداف تربیتی استفاده‌شده از این آیه عبارت‌اند از، صبرپیشگی در مواجه با ناملایمات، اقرار به مملوک بودن انسان و همچنین نیل به این معرفت که دارایی‌های ظاهری انسان نیز امانت الهی است. افزون بر آنچه ذکر شد، اصول تربیتی نیز از این آیه فهمیده می‌شود؛ اصولی مانند، خدامحوری و رعایت جانب خدا، عقل‌مداری و معاوضۀ متناهی با نامتناهی. برخی از عوامل اثرگذار تربیتی که از آیه می‌توان فهمید عبارت‌اند از: اراده خداوند متعال، ابتلا و امتحان و الگوهای تربیت. نتیجه این پژوهش در حوزه مطالعات تفسیری، به‌ویژه روش‌شناسی تفسیر، قابل استفاده است، همچنان که در علوم تربیتی نیز کارآیی دارد.