شتابندگی پیشرفت فناوریهای رایانه ای و سترگیِ گسترۀ آن در روزگار کنونی شگفت آور است. نوین ترین نمود این پیشرفت، پارادایم «متاورس»، یعنی آفرینش دنیایی مجازی به موازات جهان واقعی بابهره گیری هوشمندانه ازتطورات پیشین فناوری وب وآمیختگی آن بافناوری نوپدید بلاکچین است. دنیای سه بُعدی متاورس با ابزارهایی چون چشم افزارهای واقعیت مجازی کاربران را ازتنگناهای زمان و مکان در دنیای واقعی رهانیده و آنها را وارد فراجهان میکند؛ جایی که فرد هویتی مجازی ومجزا از چیستی فیزیکی اش را برمیسازد. باوجود مزایای بیشمار متاورس، بروز چالشها به دلیل تلاقی آن بانظم حاکم بر زندگی کنونی اجتناب ناپذیر است. سرشت توقف ناپذیر متاورس یافته های علمی ونظم مستقر را ازجنبه های گوناگونی به چالش کشیده است؛ ازنظرگاه حقوقی، شناخت موشکافانه چالشها و پیامدهای مربوط میتواند جهت سیاستگذاری و تنظیمگری دولت دراین زمینه بر اساس اقتضائات خاص هر جامعه ای ضروری باشد. مهمترین پرسش پژوهش حاضر آن است که چالشهای حقوقی متاورس چیست؟ و پیامدهای آن برای حاکمیت دولت کدامند؟ برجسته ترین مسائل حقوقی متاورس را باید در گستره های تبیین نسبت میان ادعاهای مالکیتی کاربرانِ تولیدکنندۀ محتوا و ارائه دهندگان خدمات پلتفرم، حفظ حریم خصوصی، مسئولیت نگهداری و پردازش داده ها و تعیین قانون حاکم بر آن و امکان پیشبینی شخصیت حقوقی و مسئولیت برای آواتارها یافت. متاورس و بنیان آن (بلاکچین) بابرخورداری ازساختار نامتمرکز ویژگیهای سنتی حاکمیت یعنی انحصارقانونگذاری و تولیدپول را با مخاطرات جدی همراه ساخته است؛ بااین حال، نباید از نقش آفرینی دولتها در این زمینه و بهره مندی آنها از مزایای این فناوری در راستای به زمامداری غفلت ورزید.
