1403/02/07
مهدی مرادی برلیان

مهدی مرادی برلیان

مرتبه علمی: استادیار
ارکید: https://orcid.org/0000-0002-2881-1556
تحصیلات: دکترای تخصصی
اسکاپوس:
دانشکده: دانشکده حقوق و علوم سیاسی
نشانی:
تلفن: 011-35302101

مشخصات پژوهش

عنوان
الهیات اسلامی حقوق بشر: منزلت انسانی بر مبنای رویکردِ نومقاصدی
نوع پژوهش
مقاله ارائه شده
کلیدواژه‌ها
حقوق بشر، حقوق اسلامی، مقاصد شریعت، منزلت انسانی، کانت
سال 1400
پژوهشگران مهدی مرادی برلیان

چکیده

تأکید بر انگارۀ مقاصد شریعت در دوران مدرن و ظرفیت های آن در خطر کردن به نظریۀ مدرن حقوق اسلامی و خاصه حقوق بشر، از رهگذر تبیین چیستی منزلت و کرامت انسانی و هم چنین نسبت آن با حقوق بشر و سپس تبیین رویکرد مقاصدی به کرامت انسانی و حقوق بشر در چشم اندازی مبتنی بر دیدگاه های کانت امکان پذیر می گردد. ادعای بنیادی آن است که امکان تحقق حاکمیتِ مبتنی بر غایت انگاری موجودات عاقل (حاکمیت اخلاقی) در چارچوب شریعت و حقوق اسلامی وجود دارد، اگر از انگارۀ «منزلت انسانی» کانت خوانشی الهیاتی ارائه شود و اگر حاکمیت الهی در پرتو اصول و مقاصد شریعت، به مثابۀ احترام به حیثیت انسانی پنداشته شود. بدین ترتیب، نوشتار حاضر در پی احتجاجی فشرده در راستای تبیین اصل حیثیت و منزلت انسانی و به تبع آن احترام به حقوق بشر به مثابۀ یکی از اصول یا مقاصد اساسی و یا حتی به عنوان بنیادِ اسلام مقاصدی است؛ چنین نظرگاهی حاکمیت و امر سیاسی در اسلام را تابع امر اخلاقی قرار داده و از حاکمیت الهی خوانشی هم سو با حاکمیت افرادِ عاقلِ غایت در خویشتن ارائه می کند. این بدان معناست که نظریۀ حقوق بشر در دوران مدرن می تواند در یک چشم انداز سازگار با حقوق اسلامی قرار گیرد.