پیشگفتار تنوع قومی وفرهنگی علاوه بر اینکه از شاهکارهای زیبایی شناسانه آفریدگار حکیم هستی است، پدیده ای دارای پیامدهای متعدد است که رشته های گوناگون علمی از زوایای مختلف آن را مورد مطالعه قرار می دهند. از آنجا که مسئله تنوع و شکافهای قومی در شرایط خاص به ظهور و بروز گروههای قومی به عنوان یک نیروی اجتماعی مؤثر منجر می شود که با خودآگاهی، بیان خواسته ها و سازمان یابی سرانجام به مرحله کنش و رفتار سیاسی می رسند، لذا به موضوع مطالعه رشته جامعه شناسی سیاسی تبدیل می شود. به علاوه علیرغم اینکه متعاقب تحولاتی که پس از زوال نظام دوقطبی در زمینه سیاسی شدن تنوع فرهنگی ـ قومی در سطح جهانی رخ داده و اهمیت مطالعه علمی این موضوع مضاعف شده است، اما خلأ یک کتاب درسی منسجم در این زمینه همچنان مشهود است. این اثر که حاصل چند سال تمرکز مطالعاتی و پژوهشی نگارنده درباره موضوع هویت و تنوع قومی از یک سو، و تدریس درس جامعه شناسی سیاسی در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاهها از سوی دیگر است، با حمایت سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها به نگارش درمی آید. این کتاب به دو بخش مسائل و نظریه تقسیم می شود. بخش نخست درچهار فصل تدوین شده است. بخش اول پس از بیان مختصر پیشینه و ادبیات موضوع در جهان و ایران، به توضیح اجمالی دانش جامعه شناسی سیاسی و تحول پارادایمی آن، مفهوم تنوع فرهنگی و زمینه های پیدایش آن و مسائل جامعه شناسی سیاسی ناشی از تنوع قومی می پردازد. بخش دوم در هشت فصل نظریه هایی که توانایی تبیین پویشهای قومی دارند را مطالعه می کند. بعضی از این نظریات بدیع بوده و برای نخستین بار در قاموس ادبیات قومی به کار گرفته می شوند. این اثر عهده دار تبیین کلیات تنوع قومی از منظر جامعه شناسی سیاسی است و اختصاصی به جامعه شناسی سیاسی تنوع قومی در ایران ندارد که خود به کتابی مستقل و مبتنی بر واقعیات تاریخی و جامعه شناختی بی بدیل جامعه ایرانی نیاز دارد اما این اثر در حد وسع خود و در موضوعات مرتبط به مسائل تنوع قومی ایران نیز اشاراتی دارد. تدوین این کتاب مرهون حمایتها و راهنماییهای افراد مختلف است. از مسئولان محترم سازمان سمت به خصوص جناب آقای دکتر آزادارمکی و به ویژه اعضای خانواده ام، همسر صبور و فداکار و فرزندانم که با متانت و گذشت و درک استلزامات پژوهش علمی، امکان تحقیق و مطالعه را برای خدمت
